Hızlı tren için kamulaştırma kararı alınmış. Konuya ilişkin Cumhurbaşkanı Kararı, Resmi Gazete'de yayımlanmış. Önce bir haberi okuyalım sonra değerlendirme yapacağım.
***
“Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü, Yerköy-Kayseri Yüksek Standartlı Demiryolu Hattı Projesi'nin belirlenen iş programına ve taahhüt edilen sürelere uygun şekilde tamamlanması ve dış kaynaklı kredi temininde aksama yaşanmaması amacıyla ihtiyaç duyulan bazı taşınmazlar ile muhdesatıacele kamulaştıracak.
***
Bu kapsamda, hızlı tren hattı güzergâhında bulunan Kayseri'nin Kocasinan, Nevşehir'in Kozaklı, Yozgat'ın Boğazlıyan, Şefaatli, Yenifakılı ve Yerköy ilçelerindeki bazı köy ve mahallelerde kurum tarafından acele kamulaştırma yapılacak.”(01 Mart 2023 tarih; Karar Sayısı: 7198)
***
Hızlı Tren için müjdeli haberi paylaşan MHP Milletvekili adayı Baki Ersoy, "Yıllardır takipçisi olduğumuz, her platformda dile getirdiğimiz Hızlı Tren konusunda çok şükür emeklerimizin karşılığını alıyoruz 1 Mayıs 2023 tarihli resmi gazetede; Hızlı Tren için acele kamulaştırma kararı” yayınlandı. Müjdeler olsun Kayserim" ifadelerini kullandı. Bu kaçıncı müjde Sayın Vekilim? Müjdeler, inanın, “Ciltlere sığmaz bir kitap oldu!”
***
TabiiBaki Bey’in Kayseri milletvekili olarak konuyu takip etmesi, her platformda dillendirmesi, biz fazlası ile mutlu eder. O nedenle, teşekkür ederiz. Ama geçmişten gelen endişelerimiz bazı soruları sormamıza engel olmuyor. Öyle ya; on beş yıla yakın, “geldi-geliyor”hikâyesini dinledik. Umarım, kusurumuz bağışlanır.
***
Tamam, kamulaştırma kararı alınabilir, zorunludur da… Ama bir şeye dikkat çekeceğim. Kamulaştırması bitmemiş bir işin, 23 Temmuz 2023 tarihinde, Sayın Erdoğan tarafından yapılan temel atma töreni neyin nesiydi?
***
Tabii, akla şu geliyor… 6 MayısCumartesi günü Tayyip BeyKayseri’de…Hoş geldi, safhalar getirdi. Anlaşılan “kamulaştırma”müjdesini verecek. Peki, eski “geldi-geliyor”ları bir yana bırakıyorum, on ay kadar önce atılan temeli nasıl izah edecek çok merak ediyorum.
***
İkincisi, anlaşılan kamulaştırmayı Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü yapacak. Bunun “faslı”, “parası” Genel Müdürlüğün yatırım bütçesine konmuş olmalı. Bütçe yapmadım, bilgim kıt da ama bildiğim bir şey var; “Bir iş için bir lira bile ayrılsa”, kamu bütçesinde, “faslı” ile belirlenir. Yoksa kimse kuruş harcayamazsınız. O nedenle; para yoksa, nasıl kamulaştıracaksınız?
***
Bildiğim kadarı ile kamulaştırma bedelleri defaten ve peşin ödenir. İhtilaflı durumlarda, ihtilafsız kısmı da… Yani, yine bildiğim kadarı ile parası olmayan şey kamulaştırılamaz. “Ben kamulaştırayım fakat istim arkadan gelsin!” denemez. Bu, mülkiyet hakkının mutlak olduğu ülkelerde genel ve vazgeçilemez kuraldır.
***
O nedenle; Baki Bey, bizlerle, “bütçe fasıl” numarası ve ayrılan parayı açıklarsa çok iyi olur. Yoksa müjde askıda kalır. Evet, Sayın Ersoy, bu iş için ayrılan para ne kadar? Bütçe fasıl numarasını verebilir misiniz?
***
Üçüncüsü; kamulaştırılacak taşınmazların ve “muhtesatı”nın yer, pafta, ada, parsel numaralarını ve muhammen bedellerini bilmek isterim. Öyle ya, karar alabilirsiniz ama kamulaştırma önümüzdeki bütçe yıllarına sarkabilir. Demem o ki; kamulaştırmanın parası var mı?Yoksa karar alındı ama gerçekleşmesi önümüzdeki yıllara mı kalacak?
***
Peki, güzergah belli olduğuna göre, temel atma töreninden önce, kamulaştırmada epey yol alınması gerekirdi… Neden, sandığa iki hafta kala bu karar alındı? Benim bildiğim, kamulaştırma işlemleri, ihaleden çok önce yapılır ki, yüklenici yol alsın.
***
Tabii, kamulaştırma deyip geçmemek lazım. İlgili Genel Müdürlüğün Emlak ve Kamulaştırma Dairesi Başkanlığı Görevleri okudum. Uzun uzun madde madde sıralanmış. Vaktiniz almamak için, anladığımı aktaracağım.
***
Biliyorsunuz, 140 kilometrelik bir güzergah… Mülkiyet tespiti, tapu kadastro işlemleri, tevhit ve ifraz işlemleri, kadastro gitmemiş taşınmazların halli, tebligatlar, itiraz süreleri, bedel tespiti, tapu devri vs. İki bilemedin bir yıldan önce bitmez. Yok, bunlar tamamlandı, sadece “Gazete İlanı” kaldıysa, mesele kalmaz. Ama kamulaştırma, “izin kararı” alınmadan yani yukarıda verilen “Cumhurbaşkanlığı Kararı” çıkmadan da başlanamaz.
***
Mesela; diyelim arazi elmalık ya da cevizlik. Bunların ömürleri boyu verecekleri meyve bedeli bile hesaplanır. Odunluk ise odun; maden varlığı varsa maden bedeli…
***
Karar yeni çıktığına göre, işe başlamak için bir müddet daha bekleyeceğiz. Öyle ya, trenin geçeceği güzergahın önce bir mülkiyet durumu hallolsun ki, yüklenici işe başlasın.
***
Aslında, karar metni de çok ilginç… Kapalı da olsa bazı ipuçları veriyor, endişemi ya da itirazımıhaklı çıkartıyor… “… belirlenen iş programına ve taahhüt edilen sürelere uygun şekilde tamamlanması ve dış kaynaklı kredi temininde aksama yaşanmaması amacıyla … “
***
Demek ki, işin programa ve sürelere uygun devam edebilmesi için kamulaştırma şartı. Bunu böyle olacağını herkes bilir. Öyle ya, kamulaştırma yapmadan, bir özel mülke, bırakın bir tesis yapmayı kazma bile vuramazsınız.
***
Daha da ilginci; “… ve dış kaynaklı kredi temininde aksama yaşanmaması amacıyla…” cümlesi. Kredi müjdesini 2022 başında Mehmet Özhaseki ve daha geçenlerde Nebati Bakanvermemiş miydi? Bu krediler neyin nesiydi? Anlayamadım doğrusu…
***
Sayın Ersoy, kusuruma kalmasın. Biraz yaşlılığıma, biraz kavrama özürlü oluşuma versin, bu yazımı… Eğer, kamulaştırma faslını, ayrılan parayı ve taşınmazların “muhtesatları” ile listesini, bizi bir yana bıraksın, Kayseri’nin muhterem ahalisi ile paylaşırsa, çok sevinir ve özür dilerim. Bunu zevkle de yayınlarım. Yoksa verilen “müjde”, hemşerilerimi bilmem, benim için yok hükmündedir…
***
Vallahi de billahi de Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü sitesinde kamulaştırma ile ilgili, geçmişe ve yeni karara dair bir not yok. Varsa, bunu da gösterirlerse mutlu olurum.
***
Bilgi notu: Bir taşınmazın üzerinde bulunan fakat sahibine ait olmayan bir taşınmazya da mesela bir ağaç ya da kiracıya ait bir baraka “muhtesat”, kapsamındadır.