TÜİK, ilginç, ilginç olduğu kadar da düşündürücü bir araştırma yayınladı (18 Ağustos 2025), İllerin “Sosyo Ekonomik Seviye”si (SES). Neymiş bakalım:
***
SES, hane halklarının sosyal ve ekonomik statüsünün birlikte ele alındığı bir ölçüm aracı olarak tanımlanmakta. SES, hane halkını oluşturan fertlerin gelir seviyesi, ortalama eğitim süresi ve meslek bilgilerine göre hesaplanmakta.
***
Çalışmada idari kayıtlar kullanılarak ülkemizdeki 26 milyondan fazla hanenin tamamı için SES skoru hesaplanmış. İl ve ilçe seviyesinde toplulaştırılan sonuçlar bu haber bülteni ile “ilk kez” resmi istatistik olarak paylaşılmakta.
***
Hesaplamalarda 2022, 2023 ve 2024 yılı verileri kullanılmış olup referans dönemi orta yıl olan 2023 olarak adlandırılmış. Ülkemizde ortalama SES skoru 133 olarak ölçülmüş. Buna göre iller sıralanmış.
***
Sosyoekonomik seviye gruplarına göre; Türkiye'deki hanehalklarının;
a. Yüzde 1,1'i en üst seviyede,
b. Yüzde 11,0'ı üst seviyede,
c. Yüzde 16,4'ü üst altı seviyede,
d. Yüzde 19,7'si üst orta seviyede,
e. Yüzde 16,5'i alt orta seviyede,
f. Yüzde18,6'sı alt seviyede,
g. Yüzde16,7'si ise en alt seviyede yer aldı.
***
Bu tasnife göre de il ve ilçeler sıralanmış.
**
İl düzeyinde “en üst” ve “üst” sosyoekonomik seviye gruplarındaki hanehalkları, Türkiye içindeki oranlarına göre sıralandığında, bu seviyelerdeki hanehalklarının en fazla olduğu iller İstanbul, Ankara, İzmir, ile Bursa ve Antalya oldu.
***
Kayseri’de ise durum şöyle: SES skoru 130 olarak ölçülmüş. Gruplara gelince yüzde olarak; “en üst ve üst” seviye (a+b) 10,0; “üst altı seviye” (c) 15,9; “orta seviye” (d+e) 38,3, “alt seviye” 18,6 ve “en alt seviye” (g) 17,2 olmuş.
***
İlçe düzeyinde en üst ve üst sosyoekonomik seviye gruplarındaki hanehalkları, Türkiye içindeki oranlarına göre sıralandığında, bu seviyelerdeki hanehalklarının en fazla olduğu ilçeler sırasıyla Çankaya (Ankara), Kadıköy (İstanbul), Yenimahalle (Ankara) oldu.
***
İlçeler ortalama sosyoekonomik seviyeye göre sıralandığında, skoru en yüksek yedi ilçe sırasıyla Çankaya (Ankara), Kadıköy (İstanbul), Beşiktaş (İstanbul), Etimesgut (Ankara), Nilüfer (Bursa), Bakırköy (İstanbul) ve Güzelbahçe (İzmir) ilçeleri oldu.
***
Skoru en düşük yedi ilçe ise sırasıyla Çamoluk (Giresun), Derebucak (Konya), Doğanşar (Sivas), Felahiye (Kayseri), Dikmen (Sinop), Pınarbaşı (Kastamonu) ve Bayramören (Çankırı) ilçeleri oldu.
***
Kayseri skor ortalaması 130 puan. İlçelere baktığımızda; Akkışla 99, Bünyan 111, Develi 112, Felahiye 83, Hacılar 120, İncesu 113, Kocasinan 129, Melikgazi 135, Özvatan 94, Pınarbaşı 113, Sarıoğlan 96, Sarız 100, Talas 150, Tomarza 102 ve Yahyalı 115.
***
“Üst ve üst altı” seviyeye sınıflamasına göre Kayseri’de Talas’ın açık ara önde olduğu gözükmekte. Bunu Melikgazi ve Kocasinan takip ediyor. Sıralamanın dördüncü ve beşincisi Hacılar ve Develi.
***
En alt seviyeye baktığımızda Felahiye başta geliyor. Bunu Özvatan ve Sarıoğlan takip ediyor. Dördüncü ve beşinci sırada Sarız ve Tomarza var.
***
Aslında bu tablo Kayseri’nin, “skor” itibarıyla ülke ortalamasının altında. “Seviye” itibarı ile “üst ve üst altının” kent merkezinde kümelendiğini, ilçelerin arzu edilen seviyede olmadığı göstermekte. Yine aslında bu tablo Kayseri ilçelerinin (üçü hariç Talas, Melikgazi, Kocasinan) neden göç verdiğinin bize göstermekte.
***
Umarım bu araştırma, kenti yönetenlerin ve kanaat önderlerinin dikkatini çeker.