Geleneksel Ahilik haftası kutlanıyor.
Bugün sizlere bu köşede 14.09.2021 tarihi itibarı ile kaleme aldığım Ahilik haftası yazımı güncelleyerek tekrar sunmak istiyorum.
Ahi demek Sanatkar (Zanaatkar) demek. Bir anlamda kanaatkar.
Yaptığı işin hakkını veren, hakkını harama bulaşmadan alan ve yetiştirdiği Çırak-Kalfa-Ustaya’da bunları gelenekten-geleceğe damla damla şırınga eden kişi.
Geçmişten geleceğe bir köprü aslında Ahi.
Dünün iyilerini toplayıp, imbikten geçirip geleceğe daha da iyisini aktaran kişi aslında.
Görgü-Gelenek, Bilgi-Birikim, Saygı-Sevgi, Hoşgörü-Nezaket, Adalet-Helallik gibi toplumun geçer akçelerini toplayıp aynı nizam-intizam içinde gelecek nesillere aktaran kişi Ahi demek.
Ahilik, Ahi Evran Hazretleri tarafından Hacı Bektaş-ı Veli'nin tavsiyesiyle kurulan esnaf dayanışma teşkilatı olup günümüzün esnaf odalarına benzer bir işlevi olan Ahilik iyi ahlakın, doğruluğun, kardeşliğin, yardımseverliğin kısacası bütün güzel özelliklerin birleştiği bir düzendir.
Ticaret erbabının ister adı patron ister işçi olsun, ister küçük esnaf fark etmez.
Eğer ticari bir işlem yapılıyor, mal alım satımı gerçekleşiyor ve müşteriye hizmet sunuluyor ise bu işle iştigal edenlerin hepsi kıyısından köşesinden Ahilik kriterlerine bulaşmış demektir.
Bu yıl farklı boyutlarda kutlanıyor.
Ahilik geleneğinin tarihçesini anlatmak gerek.
Herkes bilmeli.
Duymalı.
Öğrenmeli.
Bu gelenek her zaman Dünya durdukça yaşatılmalı.
Sadece Ahilik geleneğinin düsturunun satır başlarını saymak yeterli olmayacaktır sanırım.
AHİLİK KÜLTÜRÜ…
Ahi ahlakı ve Ahi kültürü için, Kırşehir kadar Kayseri de önemli bir merkez hiç kuşku yok ki.
Ahilik 13’üncü yüzyıldan bu yana Türklere özgü milli bir kuruluş olarak ortak çıkmış olan ahilik sadece iktisadi hayati dönemde bir kurum olarak, öte yandan temelde vatan ve millet sevgisi bulunan Türk milletine has sosyoekonomik bir sistem.
Tarihte Ahilik anlayışı kuvvetli bir teşkilatçılık anlamına ve ilim anlamına gelmekte.
Ahilik mesleki bilgiye, bilgelik ve güzel ahlak anlamına geliyor.
Aslında bu özellikleri sıraladığımızda bizlere unuttuğumuz değerleri, erdemli toplum ve erdemli insanları hatırlatıyor. Kısacası ahilik Ahi Evran’ın 13. yüzyılda vücuda getirdiği tam bir şaheser.
AHİLİK GELENEĞİMİZ
TİCARETTEKİ HARİTA
Anadolu’nun vatan toprağı olmasında ve Osmanlı Devleti’nin kuruluşunda büyük rol oynayan Türk- İslam tarihinin önemli şahsiyetlerinden Ahi Evran tarafından temelleri atılan ahilik teşkilatının özellikleri Anadolu’da özellikle esnafa İslamiyeti anlatmak, dünya ve ahiret mutluluğunu sağlamak ve ‘aleme nizam vermek’ olarak tanımlanıyor.
Aynı zamanda bin yıla dayanan Anadolu’daki varlığı içerisinde köklü geleneklerden olan ahilik; akıl, ahlak, bilim ve çalışma prensipleri üzerine kurulu, sevgi, kardeşlik ve karşılıklı dayanışma kurallarını benimseyen milletimize has bir kültür hazinesi.
Ahilik teşkilatının Anadolu’ya gelen Türkmenlerin iş başında eğitilmesine, insanların kaliteli ve üretici olmasını sağlayan çok önemli bir değer ve dünden bugüne de esnafımızın bir yol haritası, gelenek, görenek ve yardımlaşmanın, dürüstlüğünde simgesi.
Zira Ahilik teşkilatı, kötü işler yapan esnafı bünyesinde barındırmıyor.
Teşkilattan atıyor, toplumdan dışlıyor, bir nevi düzelmesi için ağır tedbirler uyguluyor ve kötüye gerekli dersi anında veriyor.
Bugün Anadolu’da görülen misafirperverlik, komşuluk ilişkileri, birçok görgü kuralı, doğruluk, dürüstlük, yardımlaşma ve benzerleri ahiliğin günümüzdeki yansımaları hiç kuşku yok ki.
Ahiliğin özünde ‘Hiç ölmeyecekmiş gibi bu dünya için; yarın ölecekmiş gibi ahiret için çalış’ hadis-i şerifi esas alınan en önemli felsefelerden de birisi aynı zamanda.
Ahilik ahlakın yarısı maneviyata diğer yarısı maddiyata (çalışmaya) dayalı bir sistem.
Ahinin iş yeri Hak kapısıdır.
Bu kapıdan hürmetle girilir, saygı ve samimiyetle çalışılır, helalinden kazanılır, helal yerlere ve kararınca harcanır.
Ahilik düsturları bellidir.
En başta kimseyi kandırmayacaksın.
Sonra kanaatkar olacaksın ve dünya malına tamah etmeyeceksin.
Bu anlayış yüzyıllar öncesinden günümüze ışık tutmakta.
Bu yönüyle ahilik geleneği islami prensiplerin ışığında ticaretteki haritamız bir anlamda.
ADI ÜSTÜNDE…
Ahi demek Sanatkar (Zanaatkar) demek.
Bir anlamda kanaatkar.
Yaptığı işin hakkını veren, hakkını harama bulaşmadan alan ve yetiştirdiği Çırak-Kalfa-Ustaya’da bunları gelenekten-geleceğe damla damla şırınga eden kişi.
Geçmişten geleceğe bir köprü aslında Ahi.
Dünün iyilerini toplayıp, imbikten geçirip geleceğe daha da iyisini aktaran kişi aslında.
Görgü-Gelenek, Bilgi-Birikim, Saygı-Sevgi, Hoşgörü-Nezaket, Adalet-Helallik gibi toplumun geçer akçelerini toplayıp aynı nizam-intizam içinde gelecek nesillere aktaran kişi Ahi demek.
Ahilik, Ahi Evran Hazretleri tarafından Hacı Bektaş-ı Veli'nin tavsiyesiyle kurulan esnaf dayanışma teşkilatı olup günümüzün esnaf odalarına benzer bir işlevi olan Ahilik iyi ahlakın, doğruluğun, kardeşliğin, yardımseverliğin kısacası bütün güzel özelliklerin birleştiği bir düzendir.
“YEMEDİĞİNİ YEDİRMEYEN”
Aslında Ahi Çalmayan-Çaldırmayan demek.
Toplumun emniyet sübabı demek aslında Ahi.
Çağımızda erozyona uğraya Ahlaki erdemlerin teminatı demek aslında Ahi.
Merhum Lokantacılar ve Pastacılar odası başkanı Mehmet Dinçer’in yazdığı yeminde olduğu gibi “Yemediğini yedirmeyen” kişi aslında Ahi.
ELİNE-BELİNE-DİLİNE SAHİP OL…
Eline-Beline-Diline sahip olan kişi aslında Ahi.
Selçuklu ve Osmanlı iktisadi sisteminin özünü oluşturmuş en önemli lokomotiflerdir Ahiler..
Temelinde çalışmak, üretmek, kalite, emeğe saygı, dayanışma, helâl kazanç, helâl lokma, yardımlaşma, israftan kaçınma gibi islâmi kurallar vardır bu iktisadi anlayışın her biriminde.
Ahiler bu alanda da inançlarını hayata geçirmişlerdir.
Topluma örnek olmuş kişilerdir Ahiler…
AHİLİĞİN 7 KURALI…
Ahi olmak ve peştamal kuşanmak için kişinin bir Ahi tarafından önerilmesi zorunludur.
Üye olmak isteyenlerden yedi fena hareketi bağlaması ve yedi güzel hareketi açması beklenmektedir:
1-Cimrilik kapısını bağlamak, lütuf kapısını açmak,
2-Kahır ve zulüm kapısını bağlamak, hilim ve mülâyemet kapısını açmak,
3-Hırs kapısını bağlamak, kanaat ve rıza kapısını açmak,
4-Tokluk ve lezzet kapısını bağlamak, riyazet kapısını açmak,
5-Halktan yana kapısını bağlamak, Hak'tan yana kapısını açmak,
6-Herze ve hezeyan kapısını bağlamak, Marifet Kapısını açmak,
7-Yalan kapısını bağlamak, doğruluk kapısını açmak.
Kafirler, çevresinde iyi tanınmayanlar, kötü söz getirebileceği düşünülenler, zina ettiği ispatlananlar, katiller, (kasaplar), hırsızlar, dellallar, vergi memurları, vurguncular örgüte katılamaz.
KUTLU OLSUN…
Bu kadar ağır şartların yaşandığı, alırken-satarken bin türlü sorunun yaşandığı, helalinden kazanmanın, harama göre daha da zorlaştığı bir dönemde Ahilik Kültürünü Türk-İslam sentezi ile yoğurarak inançları ile örtüştürerek baş tacı edip yaşayanlara selam olsun.
Ahilik haftası tüm esnaf ve sanatkarlarımıza kutlu olsun.
Bizlerde kıyısından kenarından esnaf olarak bu örnek geleneğimizi kendi mesleğimizde de yaşatmaya devam ediyoruz.
‘Ahilik Haftası’ münasebetiyle Ahi Evran Veli’yi rahmetle ve minnetle anıyor, esnaf ve sanatkârlarımız başta olmak üzere bütün vatandaşlarımızın ahilik haftasını kutluyorum.
Ahi olarak topluma örnek olan esnaf ve sanatkarların sayısını rabbim daha da artırsın.
Malum ekonomi kötüye gittikçe bu işi suistimal edenlerin sayısı da arttı.
Bir pandemi de, bir deprem de verdiğimiz sınavlar sanırım bir çoğumuzun yüreğini epey sızlattı.
Şartlar ne kadar kötü olursa olsun.
İmkansızlıklar sizi köşeye de sıkıştırsa da, doğruluktan, dürüstlükten ayrılmayan, çoluğuna-çocuğuna helal rızık yedirmek için gecesini gündüzüne katan, alın terine haram bulaştırmayanlara selam olsun.
Bu tür yollara tevessül edenleri de rabbim tez zamanda ıslah eylesin.
Zira bir milletin ayakta durması, bir toplumun barış ve huzur içinde yaşamasının en önemli geçerli kurallarından birisi helale e harama riayet etmesinden, kendilerini düzeltmesinden geçiyor.
Temennimiz ve duamız o dur ki insanımız bugünlerde yitmek, tükenmek üzere olan Ahi kültürü ile yeniden ve yine yoğrulsun inançlarımızın gereği olan Aldanmamak-Aldatmamak üzere çoluğuna-çocuğuna helalinden rızkını götürmek için çalışıp çaba sarf etsin.
Çalıştığının hakkını versin ve emeğinin de karşılığını alsın inşaallah…