İyi hatırlarım, çocukluğumuzda 50 yaş civarında ölenler için, “Allah rahmet eylesin! İyi yaşadı!”, derlerdi. Şimdi, 75’inde ölenler için, “acı çekiyor!” geride kalanlar.
***
“Nereden, nereye!” Tabii, bunda beslenmenin, tıptaki ve eczacılıktaki gelişmenin yani “Ortodoks tıbbının” önemli bir payı var, bunu da unutmayalım.
Tabii, tıp bundan sonra nereye evrilir, bilemem ama asla geriye gitmez.
***
TÜİK verilerine göre, ülkemize özel hayat tabloları, 2013 yılından itibaren Türkiye ve il düzeyinde idari kayıtlardan yıllık olarak üretilmektedir.
Hayat tabloları yoluyla elde edilen,“doğuşta beklenen yaşam süresi”, bilgisine ek olarak ilk kez eğitim durumuna göre beklenen yaşam süresi bilgisi de hesaplanmıştır.
***
Yeni doğmuş bir bireyin mevcut ölümlülük risklerine maruz kalması durumunda yaşaması beklenen ortalama yıl sayısı olarak tanımlanan "doğuşta beklenen yaşam süresi" Türkiye'de 2020-2022 döneminde 77,5 yıl iken 2021-2023 döneminde 77,3 yıl oldu.
***
Kayseri’de ise, 2021-2023 dönemi için bu rakam 77,7. Ülke ortalamasının biraz üzerinde. 2018-2020 dönemlerinde ise, Kayseri için bu rakam 78,2 imiş. 0,5 puanlık bir azalış var.
***
2020-2022 döneminde erkeklerde 74,8 yıl olan doğuşta beklenen yaşam süresi, 2021-2023 döneminde 74,7 yıl, kadınlarda ise 80,3 yıl iken 80 yıl oldu.
***
Kayseri’de ise, 2021-2023 döneminde erkeklerde 75,2; kadınlarda bu yaş 80,3. Bu rakamlar Kayseri’de 2018-2020 dönemi için erkeklerde 75,7 iken kadınlarda 80,9.
***
Genel olarak kadınlar erkeklerden daha uzun süre yaşamakta olup erkekler ve kadınlar arasındaki doğuşta beklenen yaşam süresi farkı 5,3 yıl. Kayseri için de geçerli bu rakam.
***
Çalışma çağının başlangıcı olan 15 yaşındaki kişilerin ortalama kalan yaşam süresi 63,5 yıl. Erkekler için bu süre 60,9 yıl iken kadınlarda 66,1 yıl.
***
30 yaşında bir kişinin kalan yaşam süresi ortalama 49,1 yıl oldu. Erkekler için bu süre 46,6 yıl iken kadınlarda 51,5 yıl. Bu yaş için kadın ve erkek arasındaki beklenen yaşam süresi farkı 4,9 yıl.
***
Türkiye genelinde, 50 yaşında olan bir kişinin kalan yaşam süresi ortalama 30,1 yıl. Erkekler için bu süre 27,8 yıl iken kadınlarda 32,3 yıl.
***
2021-2023 dönemi hayat tabloları verilerine göre, 65 yaşında olan bir kişinin kalan yaşam süresi ortalama 17,4 yıl olarak hesaplandı.
Erkekler için bu süre 15,7 yıl iken kadınlarda 19 yıl. Diğer bir ifade ile 65 yaşındaki kadınların erkeklerden ortalama 3,3 yıl daha uzun yaşaması beklenmekte.
***
Doğuşta beklenen yaşam süresinin en yüksek olduğu il 80,8 yıl ile Tunceli oldu. Tunceli'yi, 79,7 yıl ile Şırnak ve Mardin takip etti.
Beklenen yaşam süresinin en düşük olduğu il ise 76,1 yıl ile Kilis. Bunu, 76,2 yıl ile Gaziantep ve 76,8 yıl ile Adana izledi.
***
Erkeklerde doğuşta beklenen yaşam süresinin en yüksek olduğu il 78,1 yıl ile Tunceli. Bunu, 77,1 yıl ile Mardin ve 77 yıl ile Bingöl izledi.
***
Erkeklerde beklenen yaşam süresinin en düşük olduğu il ise 73,2 yıl ile Kilis.Bunu, 73,6 yıl ile Gaziantep ve 74 yıl ile Kırklareli, Edirne ve Adana takip etti.
***
Kadınlarda doğuşta beklenen yaşam süresinin en yüksek olduğu il 83,6 yıl ile Tunceli. Tunceli'yi, 83,3 yıl ile Şırnak ve 82,5 yıl ile Muğla izledi.
***
Kadınlarda beklenen yaşam süresinin en düşük olduğu il ise 78,7 yıl ile Gaziantep. Bunu, 79,1 yıl ile Kilis ve 79,2 yıl ile Kütahya ve Hatay takip etti.
***
En fazla nüfusun bulunduğu İstanbul, doğuşta beklenen yaşam süresinde 78,6 yıl ile Türkiye ortalamasının üstünde yer aldı. Bu değer, erkeklerde 75,8 yıl iken, kadınlarda 81,3 yıl.
***
Doğuşta beklenen yaşam süresinde Ankara 79,2 yıl ile Türkiye ortalamasının üstünde yer aldı. Bu değer, erkeklerde 76,5 yıl iken kadınlarda 81,8 yıl.
***
Türkiye'de eğitim düzeyine göre beklenen yaşam süresi incelendiğinde; eğitim düzeyi yükseldikçe beklenen yaşam süresinin de uzadığı görüldü.
Her yaştaki beklenen yaşam süresi, düşük eğitime sahip kişiler arasında daha az olurken, artan eğitim düzeyi ile birlikte beklenen yaşam süresinin de arttığı tespit edildi.
***
Cinsiyet ayrımında, eğitim düzeyine göre beklenen yaşam süresine bakıldığında,hem erkek hem de kadınlarda eğitim düzeyi yükseldikçe beklenen yaşam süresinin de arttığı tespit edildi.
Ortaöğretim altı eğitim seviyesi ile yükseköğretim eğitim seviyesine sahip 30 yaşındaki kişilerin beklenen yaşam süreleri arasındaki farkın 5 yıl civarında olduğu görüldü.
***
Unutmayalım, 65’inden sonra ömrümüz, doktor, hastane, eczane üçgeni içerisinde geçiyor. Tabii, buna yaşamak denirse. Ama yine de iyi; hayat güzel, yaşamaya değer. Sağlıklı ve huzur dolu bir hayat dileklerimle.
