Unutmayalım; Yeni ışıksız kavşakların yapımı, bu yolları kullanan taşıt sayısını artırarak diğer bir kavşakta daha fazla tıkanıklığa yol açacaktır. Buna ulaşım dilinde “tavşan zıplaması” deniyor. Yani, sorunu çözmez, bir başka nokta ya da noktalara ötelersiniz. “Çözdükçe düğümlersiniz!” Sonuçta; başka noktalarda trafik, daha da ağırlaşacak ve tıkanacak. Hatta, uzayan trafik kuyruğu nedeniyle yapılacak “katlı kavşakların” içine kadar tıkanıklıklar oluşacaktır.
Demem o ki; bir makinenin bazı parçalarını doğru tasarlamak o makinenin çalışacağı anlamına gelmez. Ya da bir zincirin (bunu ulaşım diye de okuyabilirsiniz) taşıma kapasitesi, en zayıf halkasının taşıma gücü kadardır. O nedenle çok merak ediyorum; Kayseri’nin bir “ulaşım master planı” var mı? Varsa bu planda Kartal katlı kavşağı öngörülüyor mu?
Kent merkezinde ve hemen mücavirinde, sabah bir akşam bir saat sorun yaşanıyor, diye battı-çıktı, katlı kavşak, varyant, yonca yaprağı yapılmaz. Eğer bunlar yapılacak olursa, tarihsel-kentsel değerlerimiz, hem görsel, hem de fiziksel olarak tahrip edilir. Burası bir kesintisiz taşıt koridoru haline getirilir, yayalara ve çevreye düzeltilmesi çok güç bir tahribat yapılmasına neden olunur. Yapılacak katlı kavşaklar, battı çıktılar vs. sonucu en fazla zararı görecek olan kesim yayalar olacak.
Bugün için mevcut kavşaklarda vd. ışıklı hemzemin geçitler yoluyla karşıdan karşıya geçme olanağı olan yayaların, yapılacak katlı kavşakların yol açacağı trafik akımı nedeniyle karşıdan karşıya geçmeleri tehlikeli ve çok güç duruma gelecek ve can güvenlikleri ortadan kalkacaktır.
Katlı kavşakların ardından, kesintisiz akımı sağlamak için yapılan yaya alt ve üst geçitleri, genelde tüm yayaların hareketini zorlaştırıp kenti çirkinleştirmekte, özelde ise özürlüler, yaşlılar, hastalar, bebek arabalılar, fazla kilolular ve çocuklar gibi hareket kısıtlılığına sahip büyük bir grubun ulaşım haklarını ellerinden almaktadır. Örnek mi? Hunat, Orduevi, Serçeönü, Melikgazi yaya alt geçitleri.
Kentlerde kesintisiz taşıt trafiği kendi başına bir amaç olamaz. Kentin yaşanabilirliği, sürdürülebilirliği ve cazibesi çok daha önemlidir. Kent merkezine özel araç ile ulaşımın körüklenmesiyle benzin tüketimi, enerji kullanımı, hava kirliliği, gürültü kirliliği, trafik kazaları, ulaşım maliyeti ve otopark sorunları katlanarak artacak. Yeni yapılacak katlı kavşaklarla kentin dokusu biraz daha bozulacak, kent sadece taşıtların içinden geçtiği bir yer haline gelecek, toplu taşım ve yaya ulaşımı dışlanacak ve kentin yaşanabilirliği biraz daha azalacaktır.
Trafik planlamasının yöntemleri olan sinyalizasyon ayarlamaları gibi basit düzenlemelerle trafiği çok daha ucuz ve akılcı yöntemlerle yönetmek mümkündür. Dolayısıyla “sözde hızlı trafik” için yapılacak bu kavşaklar için yine vergilerimizle yarattığımız trilyonlarca liralık kamu kaynağı savurganca harcanacaktır.
Oysa, toplu taşıma sistemlerinin hızının, konforunun artırılarak iyileştirilmesi, kentlerimizin mekansal sınırlılığı, kamu kaynaklarımızın azlığı ve artan nüfus gerçekliğinde kent içi ulaşımda ucuz, verimli ve akılcı tek çözümdür.
Kentsel ulaşım planlaması yapılırken dikkat edilmesi gereken temel kriterlerden biri de; var olan ulaşım ağı ve toplu taşıma sistem ve olanaklarından hangi düzeyde yararlanılabildiğidir.
Otomobil ve kent birbirine uymayan mekân profiline sahiptir. Kent-otomobil ilişkisini çözmenin yolu; Artan otomobil sayısı karşısında;
* Daha fazla yol,
* Daha fazla otopark,
* Daha fazlı katlı kavsak,
* Daha fazla alt üst geçitler,
Amaç; daha hızlı kent geçişleri yaparak, “kentleri otomobillere uydurmak değil”, yaşanabilir bir kent için, “otomobili insan ve kente uydurmak”, olmalıdır.
Bunun için en önemli koşul; yaya ve bisiklet ulaşımı ile birlikte raylı sistem başta olmak üzere toplu taşıma sistem niteliklerinin geliştirilip kullanımı artırılırken, otomobile ayrılmış olan kent mekânlarının planlı bir şekilde azaltılmasıdır. Unutmayalım; kent projelerine ayrılması gereken kaynaklar sonu gelmeyen ve toplumsal faydası bir türlü görülemeyen katlı kavşaklar, battı-çıktılar vs. için harcanmaktadır. (Devam Edecek)
