Gün geçmiyor, konkordato ve iflas haberleri düşmesin basına… Konkordato, “iflas” öncesi bir aşama. Çok üzücü ve çok düşündürücü bir olay. Tabii, “devekuşu” misali başını toprağa gömen yöneticiler, ekonomiyi toz pembe gösterenler için pek anlamlı değil.
***
Mesela, tüccar ve sanayicilerin tepe örgütü TOBB Başkanı Rıfat Hisarcıklıoğlu’nun hiç sesi soluğu çıkmıyor. Neden acaba? Kim bilir belki de, Sayın Başkan aslanlar gibi savaşıyor da, bizim haberimiz olmuyor!
***
Basına düşen haberlerden birisini sizinle paylaşacağım. Ekonomimizin ne halde olduğunu bir görün. Haber, Dünya Gazetesi’nden, 21 Ağustos 2024 tarihli. Yapanlar da Birol Bozkurt, Hamide Hangül ve Hayati Arıgan…
***
Peki,konkordato nedir?
“Konkordato, mahkeme denetiminde borçlunun alacaklıları ile anlaşması sonucunda borçlarının belli bir oranda veya belirli vadelerle ödenmesi suretiyle borçlarından kurtulmasıdır. Borçlarını, vadesi geldiği hâlde ödeyemeyen veya vadesinde ödeyememe tehlikesi altında bulunan herhangi bir borçlu, vade verilmek veya tenzilat yapılmak suretiyle borçlarını ödeyebilmek veya muhtemel bir iflâstan kurtulmak için konkordato talep edebilir.’’
***
Mahkemelere yapılan başvurularda, 2024 yılının ilk 7 ayında 334 konkordato başvurusu reddedildi. Bunun anlamı şu: Demek ki, 334 firmanın ayni ve nakti varlıkları, borçlarını karşılama noktasında değil.
***
Aynı dönemde başvuruların 55’i iflasla sonuçlandı. Bu yıl aylık bazda incelendiğinde, geçici mühlet kararı verilen konkordato başvurularında en yüksek rakama temmuz ayında ulaşıldı. Bu yıl ocakta 93 olan sayı, Kurban Bayramı’nın olduğu haziranda 114’e, temmuzda 183’e çıktı. Bu da aylık yüzde 60,5, yıl başından bu yana yüzde 97 artışa işaret ediyor.
***
Bu yıl temmuzda 183 konkordato için geçici mühlet kararı verilerken, kesin mühlet kararı verilenler 66 oldu. Geçtiğimiz ay yapılan başvuruların 7’si iflasla sonuçlanırken, 59 başvurunun reddedildiği belirlendi.
***
Sektörlerine göre incelendiğinde, en riskli sektörler ilk 7 ayda 398 şirket başvurusuyla inşaat ilk sırada geldi. Bunu tekstil 210, akaryakıt 75, giyim 72, gıda 68, mobilya 66, metal ürünleri 62, otelcilik 61, tarım 57, enerji 50 şirketle izledi.
***
En çok konkordato İstanbul’da. Bu yılın ilk 7 ayında 796 başvuruyla zirveye çıktı. Mega şehri Ankara 376, Bursa 139 konkordatoyla izledi.
***
2018’de hayata giren konkordato müessesinden yüzlerce şirket faydalandı. Konkordato isteyen şirketlere en fazla 23 ay süre verilirken şirketlerin alacaklılar ile anlaşmaya giderek borçlarını yapılandırıyor.
***
Şirketlerin 2023 sonu itibariyle hem finansmana ulaşamaması, hem kredi maliyetlerinin yüksek olması nedeniyle piyasanın tıkandığını belirtiliyor. Yaşanan durumu şöyle özetleniyor:“Bankalarla yapılandırma yapmak istediğimizde artık gayrimenkul teklif etsek bile bankacı ‘Ben bu gayrimenkulü satamayacağım’ diyor. Krediyi yüzde 60 faizle bile kullanmak isteyen var, yine de olmuyor. Çünkü bankalar gayrimenkulü teminat kabul etmiyor.”
***
Uzmanlar, konkordatoda son bir yılda yüzde 55 artış olduğuna işaret ederek, şu değerlendirmelerde bulundu: “2023 yılında toplam 1.516 konkordato talebi olurken 2024’ün ilk yedi ayında bu rakam 1.554 oldu. En riskli sektörler listesinde ise ilk sırayı 398 firma ile inşaat sektörü almaktadır. Sektörde geçen yılın tamamında 143 konkordato talebi varken bu yılın ilk 7 ayında bu sayı 97’ye ulaştı bile. Sektör temsilcileri, devletten ödeme alamama sorununa dikkat çekmektedir. Konkordato taleplerinin geçen yıla göre yüzde 50-55 arttığı görülmektedir.”
***
Demek ki, kamuya iş yapan yüklenici/tedarikçiler, para alamıyor. Nasıl alsınlar ki? Kamu tulumbasında su kalmadı. Ne kadar su verilirse verilsin, tulumba su çekemiyor.
***
Uluslararası genel kabul görmüş standart “özkaynak-yabancı kaynak oranı yarı yarıyayken”, Türkiye’deki birçok işletmenin özkaynağının yüzde 10 borçlanmanın yüzde 90 olduğu belirtilerek2024 eylül,ekimde iflaslar artarak 2025'in ortasına kadar böyle gideceğini ileri sürdü.
***
Konkordatodan başarıyla çıkan firmalarda var; tabii, istismar edenler de… “Yargılamanın etkin işlemesi halinde bunun önlenebileceğini düşünü”lüyor.
