“Yaratana hürmeten yok etmeyin Hürmetçi sazlığını!”, diyerek yazılar yazdım… Buna rağmen, OSB’yi genişletip, bu yetmiyormuş gibi bir de Adana yolu bağlantısı yapmak istiyorlardı, Hürmetçi üzerinden. Bunu da Karayolları yapacaktı. Karayollarını, “bu katliama alet olmayın, tarih sizi affetmez!”, mealinde uyardığımı, bugün gibi anımsıyorum. Netice de, kısmen de olsa başarılı olduk, DoğaBel ile.
***
Tabii, ben bunları yazarken, ne Kayseri kamuoyu ve ne de ne Büyükşehir ve ne de siyasiler önemini biliyordu, Hürmetçi’nin… Adını bilen bile çok azdı; tıpkı Tekir havzasında bulunan Öküz ve Çaylak çukurları gibi. Erciyes Projesi ile Tekir’in habitatını yok ettiklerinin farkında değiller.
***
Bakmayın bugün siz Hürmetçi’ye sahip çıktıklarına, önemini anlattıklarına, övgüler dizdiklerine. Yok öyle yağma! Üç sanayi parsel çıkartacağız diye, bir “habitatı”, bir “yaşam alanını” yok edecektiniz. DoğaBel ile bastırdığımız broşürdeki flamingolara “fotomontaj”; “buralarda kuş muş yok!” dedirttiniz, Başkan Özhaseki’ye…
***
Flamingoları TV’de görünce Başkan; “beni yanıltmışlar!” dedi. O video çekimini de ben yaptırtmıştım, bir ajansa. Akşam haberlerine servis etmiştim. Rahmetli Veli Altınkaya da flaş haber olarak vermişti. Rahmetli o zaman, muhalif takımda top oynuyordu.
***
Süt ve süt ürünleri ile uğraşan bir sanayici yüzüme, bir ORAN toplantısında; “Kadir bey, bir Hürmetçi tutturdunuz gidiyorsunuz. Burada, üç tane camızdan başka ne var!”, demişti. Sektörden olan bu kişi, camızın hangi habitatta yaşayabileceğinin farkında değildi.
***
Yine hatırlatayım; “ÇED olumsuz raporunu”, “acelemiz var!”, diyerek, ilgili yirmi küsur daireye imzalattınız, siyasi ağırlığınızı koyarak. Hatta, dönemin OSB Bölge Müdürü elden dolaştırdı, imzalanacak evrakı. Şimdi, On yedi yıl önceki yazıma geliyorum.
***
Bilmeyenler için bir kez daha anımsatayım Hürmetçi’yi… Kayseri'nin 13 kilometre güneybatısındaki Hürmetçi Sazlığı, Erciyes Dağı'nın eteklerinde başlayan sazlık ve ıslak çayırlar gibi ekosistemlerden oluşan bir sulak alan.
***
Fakat Kayseri kentine yakınlığı buranın geleceğini tehlike altına sokuyor. Kayseri 1. Organize Sanayi Bölgesi Müdürlüğü, 2003'te büyük bölümünü satın aldığı Hürmetçi Sazlığı'na fabrikalar yapmayı planlıyor.
***
Kasım 2003'te Kayseri “1. Organize Sanayi Bölgesi İlave Alan Yer Seçimi Komisyon Toplantısı”'nı düzenleyen müdürlük, “sulak alanın” yapılaşmaya uygunluğunu inceleyen bir rapor hazırladı. Raporda Doğa Koruma ve Milli Parklar, Kültür Varlıkları ve Müzeler, Devlet Su İşleri ve Köy Hizmetleri gibi genel müdürlüklerin de aralarında olduğu 20 devlet kurumunun görüşleri yer alıyor. Ne yazık ki, hiçbir kurum sazlıktaki yapılaşmanın yaban hayatı üzerinde yaratacağı kötü etkilere değinmiyor.
***
Hürmetçi Sazlığı'nın Afrika, Asya ve Avrupa kuş göç yollarının üzerinde önemli bir yeri var. Herhangi bir resmi koruma statüsü bulunmayan sulak alan hakkında pek az şeyin bilinmesi, onun yok olmasını da beraberinde getiriyor. Yeşil Atlas'ın altıncı sayısında yayımlanan “Türkiye'nin Önemli Doğal Alanları-Miras Coğrafyalar Haritası'nda ORT037 (Orta Anadolu 037)” ve “Doğa Derneği” tarafından hazırlanan “Türkiye'nin Önemli Kuş Alanları” listesinde “ORT030 (Orta Anadolu 030)” koduyla verilen Hürmetçi Sazlığı'nın sınırları ilk kez belirtilmişti.
***
Hürmetçi, güneyindeki ve batısındaki tepelerle Sultansazlığı'ndan ve Develi Ovası'ndan coğrafi olarak ayrılıyor. Özellikle Sultansazlığı'nın kurumasından sonra hâlâ ıslak kalabilen bu alan, başta kuşlar olmak üzere yaban hayatı için önem taşıyor. Dünya ölçeğinde nesli tehlikedeki karaleylek, angıt, kaşıkçı, bıyıklı sumru, sürmeli ve mahmuzlu kızkuşu gibi türlerden bazıları göç, bazıları da üreme döneminde bölgede görülüyor
***
Bölge sadece yaban hayatı için değil yöre halkı için de önemli. Sulak alanlara bağımlı yaşayan manda, bölgedeki Hürmetçi, Karpuzsekisi ve Dokuzpınar köylerinde yaygın olarak yetiştiriliyor. Geniş mera alanlarının hayvancılığa olanak sağlaması bölge ekonomisinin gelişmesinde ayrı bir yer tutuyor. Tüm bunların yanında ıslak çayırlar başta olmak üzere yaz aylarında bölgenin büyük bir kısmından elde edilen yonca ve çayır balyaları Kayseri ili genelinde geniş bir pazara hitap ediyor.
***
Ovada düzlük, sazlık ve ıslak çayır alanlarının bir arada bulunması, aynı zamanda “yılkı atlarının” yaşamasını olanaklı kılıyor. Yörede hemen her hanede at kullanılıyor ve doğadan yakalanan “yılkı atları” turizm amaçlı geziler için Nevşehir'e ve başka illere satılıyor.
***
Doğal özellikleriyle korunması gereken ve belki de önemli bir turizm potansiyeli oluşturulabilecek Hürmetçi Sazlığı yöre halkına geçim kaynakları sağlarken, göç eden kuş türlerinin Orta Anadolu Bölgesi'ndeki önemli bir konaklama alanı da olmaya devam ediyor. Fakat bölgede herhangi bir yapılaşma faaliyetinin bu değerleri bozacağı çok açık. Ulusal Doğa Koruma ve Belgeselleme Derneği/DoğaBel'den Serkan Yılmaz, bölgenin Kayseri I. Organize Sanayi Bölgesi'nin genişleme alanı içerisine alınmasının ise yok edilme yolunda ilk adım olduğunu belirtiyor.
***
Hürmetçi’nin önemini anlatan bu yazıyı ne zaman yazmışım, biliyor musunuz? 23 Şubat 2008… Tabii, daha öncesi de var. Bu yazının büyük bir bölümünü DoğaBel’den aldım.
