Dünden devamla 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı münasebeti ile Türkiye’de ve Dünya’da çocuk konusuna devam ediyoruz.
Çocuklar interneti en fazla video izleme amacı ile kullandı.
Çocuklarda Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması sonuçlarına göre 2024 yılında, düzenli İnternet kullanan 6-15 yaş grubundaki çocukların İnternet aracılığı ile yürüttüğü faaliyetlerde, İnternet üzerinden video izleme %83,9 ile ilk sırayı alırken, %75,0 ile ödev, öğrenme veya çevrim içi derslere katılma ikinci sırada yer aldı. Bunu, %72,7 ile oyun oynama veya oyun indirme, %72,6 ile sosyal medya izledi. Çocukların İnternette en az yürüttüğü faaliyet ise %13,2 ile e-posta gönderme veya alma oldu.
Yaş grubu 15-17 olan çocukların işgücüne katılma oranı %24,9 oldu
Hanehalkı İşgücü Araştırması 2024 yılı sonuçlarına göre 15-17 yaş grubundaki çocukların işgücüne katılma oranı %24,9 oldu. İşgücüne katılma oranı cinsiyete göre incelendiğinde, bu oran erkek çocuklar için %35,6, kız çocuklar için %13,7 olduğu görüldü.
KIZ ÇOCUK EVLİLİKLERİ AZALDI
Evlenme İstatistiklerine göre 16-17 yaş grubunda olan kız çocuklarının resmi evlenmelerinin toplam resmi evlenmeler içindeki oranı 2002 yılında %7,3 iken bu oran 2024 yılında %1,6'ya düştü.
Diğer taraftan, aynı yaş grubunda olan erkek çocukların resmi evlenmelerinin toplam resmi evlenmeler içindeki oranı 2002 yılında %0,5 iken bu oran 2024 yılında %0,1 oldu.
Babası vefat etmiş çocukların sayısı 258 bin 515 oldu.
ADNKS sonuçlarına göre 2024 yılında 21 milyon 817 bin 61 çocuk nüfusun içinde babası vefat etmiş çocuk sayısının 258 bin 515, annesi vefat etmiş çocuk sayısının 81 bin 373, hem annesi hem de babası vefat etmiş çocuk sayısının ise 5 bin 276 olduğu görüldü.
Koruyucu aile yanında bakımı sağlanan çocuk sayısı 10 bin 430 oldu
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının verilerine göre 2024 yılında Türkiye genelinde kuruluş bakımı altında bulunan çocuk sayısının 15 bin 135 olduğu görüldü. Mevcut koruyucu aile sayısı 8 bin 719, koruyucu aile yanında bakımı sağlanan çocuk sayısı ise 10 bin 430 oldu. Evlat edindirilen çocuk sayısı 2024 yılında 589 oldu.
Boşanma davaları sonucu, velayeti anneye verilen çocukların oranı %74,4 oldu
Boşanma İstatistiklerine göre 2024 yılında boşanan çiftlerin sayısı 187 bin 343 oldu. Kesinleşen boşanma davaları sonucunda 186 bin 536 çocuk velayete verildi. Çocukların velayetinin %74,4'ünün anneye, %25,6'sının ise babaya verildiği görüldü.
YARALANMA VE ZEHİRLENMELER…
Ölüm ve Ölüm Nedeni İstatistiklerine göre 2023 yılında 1-17 yaş grubunda çocuk ölümleri en fazla, dışsal yaralanma ve zehirlenmeler nedeniyle gerçekleşti.
Söz konusu nedenle hayatını kaybeden 1-17 yaş grubundaki çocuk sayısı, 2023 yılında 13 bin 43 oldu. Sinir sistemi ve duyu organları hastalıkları nedeniyle 866 çocuk, iyi huylu ve kötü huylu tümörler nedeniyle 671 çocuk, dolaşım sistemi hastalıkları nedeniyle 403 çocuk hayatını kaybetti.
Ölüm nedeni ve yaş grubuna göre ölen çocukların oranı, 2023
BEBEK ÖLÜM HIZI BİNDE 10,0 OLDU
Ölüm ve Ölüm Nedeni İstatistiklerine göre 2009 yılında bebek ölüm hızı binde 13,9 iken 2023 yılında binde 10,0 oldu.
Doğumdan sonraki beş yıl içinde ölme olasılığını ifade eden beş yaş altı ölüm hızı, 2009 yılında binde 17,7 iken 2023 yılında binde 14,5 oldu.
UMUT VE KAYGI BİR ARADA
TÜİK'in İstatistiklerle Çocuk, 2024 rakamları açıklandı.
Buna göre Türkiye nüfusunun %25,5’ini çocuk nüfus oluşturdu.
Kayseri nüfusunun %26,4’ünü, Sivas nüfusunun %22,9’unu ve Yozgat nüfusunun %22,3’ünü çocuk nüfus oluşturdu.
TÜRKİYE VE DÜNYA’DA ÇOCUK
Çocuk konuşana farklı bir boyutta devam ediyoruz…
MTM Medya Takip Merkezi, 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı öncesi farklı coğrafyalarda son bir yılda çocuklarla ilgili yaşanan önemli olayları derledi.
MTM Medya Takip Merkezi tarafından 196 ülkeden, 187 farklı dilde yayın yapan 150 milyonu aşkın yerli ve yabancı medya kaynağı analiz edildi.
Bu kapsamlı analizle hazırlanan rapor, Nisan 2024 ile Nisan 2025 arasında çocukları doğrudan etkileyen çarpıcı gelişmeleri gözler önüne seriyor. Rapora göre; bu dönemde çocuklar için umut verici gelişmeler kadar kaygı uyandıran olaylar da dünya gündemine damgasını vurdu.
İşte ay ay Dünya Çocuk Gündemine damga vuran o çarpıcı olaylar:
NİSAN’24
- Bangladeş’te Nisan ayında 42°C’yi aşan sıcaklık nedeniyle kapatılan okullar yaklaşık 33 milyon çocuğun eğitimini etkiledi.
- Dünya Otizm Farkındalık Günü kapsamında, Türkiye genelinde otizmle ilgili farkındalığı artırmak amacıyla etkinlikler düzenlendi.
- Kolombiya Sağlık Bakanlığı, kırsalda yaşayan çocuklara yönelik ücretsiz mobil sağlık taraması programı başlattı.
- Arjantin Eğitim Bakanlığı, çocuklara çevre bilinci kazandırmak amacıyla “Yeşil Okul Bahçeleri” projesini 200 okulda hayata geçirdi.
- 46. Uluslararası 23 Nisan Çocuk Şenliği kapsamında, 29 ülkeden 500 çocuk Türkiye’de bir araya geldi.
MAYIS’25
- Save the Children, 3 Mayıs 2024 tarihli raporunda, 2024’te doğan çocukların yaklaşık %18’inin doktor, ebe veya hemşire olmadan dünyaya geldiği vurgulandı.
HAZİRAN’24
- Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Türkiye'de 15–17 yaş aralığındaki çocukların %19,6’sının çalışma hayatında yer aldığını açıkladı.
- Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) ve UNICEF'in ortak raporuna göre, dünya genelinde 160 milyon çocuk işçi bulunuyor ve bunların yarısı tehlikeli işlerde çalışıyor.
Türk sporcularının büyük başarısı
TEMMUZ’24
- Sierra Leone Parlamentosu, 18 yaş altı çocuk evliliklerini yasaklayan tarihi bir yasayı yürürlüğe koydu.
- Çin'deki 2024 Uluslararası Matematik Olimpiyatları’nda 16 yaşındaki Çinli öğrenci Haojia Shi, tüm soruları doğru yanıtlayarak 42 puanla birinci oldu ve altın madalya kazandı.
- Paris 2024 Olimpiyatları’nda, 22 yaş altı Türk sporcuları Hatice Akbaş (Boks) ve Ulaş Berkim Tümer (Okçuluk), Türkiye’ye madalya kazandırdı.
- UNICEF Fransa Başkanı, çocukların siyasi gündemde yeterince temsil edilmediğini ve cezai politikaların çocuk haklarını tehdit ettiğini belirtti.
AĞUSTOS’25
UNICEF, 466 milyon çocuğun (her 5 çocuktan 1’i), aşırı sıcak gün sayısının 60 yıl öncesine kıyasla en az iki kat arttığı ülkelerde yaşadığını duyurdu.
EYLÜL’24
- Millî Eğitim Bakanlığı tarafından hazırlanan "Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli" okul öncesi, 1, 5 ve 9. sınıftan başlamak üzere kademeli şekilde uygulanmaya başlandı.
EKİM’24
- Polonya’da faaliyet gösteren La Primera Escuela Ucraniana en Polonia, Ukraynalı çocuklara yönelik eğitim ve sosyal destekleriyle “Dünyanın En İyi Okulu” unvanına layık görüldü.
- Türkiye’den BİLSEM öğrencileri, NASA Space Apps Challenge 2024’te “iklim verisiyle karar verme” temalı projeleriyle dünya çapında finalist olarak resmi şekilde ilan edildi.
Radyo Dalgalarıyla Eğitim
KASIM’24
- Kenya'da kurulan okul radyosu programı, kırsal bölgelerdeki çocukların eğitime erişimini artırarak UNESCO Eğitimde Yenilik Ödülü’ne layık görüldü.
- UNICEF, Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin 35. Yılı kapsamında dünya genelinde çocuk haklarının uygulanabilirliğini artırmak için uluslararası iş birliği çağrısı yaptı.
ARALIK’24
- TIME Dergisi, 15 yaşındaki Etiyopya doğumlu ABD vatandaşı Heman Bekele’yi, geliştirdiği kanser karşıtı sabun nedeniyle “Yılın Çocuğu” seçti.
- Türkiye’de 2024 yılı boyunca toplam 937.369 bebek doğdu. Bu doğumların 149.889’u İstanbul’da, en az doğum ise 267 ile Tunceli’de gerçekleşti.
- İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi (İSİG) verilerine göre, geçtiğimiz yıl Türkiye’de çoğunluğu tarım ve inşaat gibi denetimsiz sektörlerde çalışan en az 66 çocuk işçi hayatını kaybetti.
- Sudan’daki iç savaş, 2024 yılı boyunca 4 milyondan fazla çocuğu evlerinden etti. BM ve UNICEF’e göre bu kriz, modern zamanların en büyük çocuk mülteci hareketini doğurdu.
- UNICEF, yaptığı açıklamada yaklaşık 473 milyon çocuğun çatışma bölgelerinde yaşadığını ve bunun İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana en yüksek sayı olduğunu bildirdi.
- ABD’de, 2024 yılında 1.129 çocuk trafik kazalarında hayatını kaybetti.
- Gavi Aşı İttifakı, özellikle Afrika ve Asya’daki az gelişmiş bölgelerde yürüttüğü bağışıklık kampanyaları ile milyonlarca çocuğun kızamık, zatürre ve çocuk felcinden ölümünü önledi.
Çocukların Sessiz Çığlığı!
OCAK’25
- UNICEF, Gazze'de 14 bin 500’den fazla çocuğun hayatını kaybettiğini, 17 bini aşkın çocuğun ise ailesinden ayrı düştüğünü açıkladı.
- Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nin doğusunda, silahlı grupların kadın ve çocuklara yönelik sistematik cinsel şiddeti nedeniyle cinsel saldırı vakalarının beş kat arttığı açıklandı.
ŞUBAT’25
- Haiti’de silahlı çetelerin etkisindeki mahallelerde çocuklara yönelik cinsel şiddet ve istismar ciddi biçimde arttı. Port-au-Prince’in %85’inin çete kontrolünde olduğu, kadın ve çocukların sistematik olarak hedef alındığı belirtildi.
- Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı öncülüğünde “Kadın ve Çocukların Depremlerin Etkilerinden Korunmasına Yönelik Destek Projesi" imza töreni gerçekleştirildi.
MART’25
- ABD’nin güneybatısında başlayan kızamık salgını, 228 çocuğun hastalanmasına ve 2 çocuğun hayatını kaybetmesine neden oldu. Salgın, aşı karşıtlığı nedeniyle aşılanmamış topluluklar arasında hızla yayıldı.
BAYRAMINIZ KUTLU OLSUN!
Çocuklarla ilgili yerel ve global medyadan derlenen bu veriler, sadece rakamlardan ibaret değil.
Her biri çocukların yaşamına dair güçlü birer gösterge.
Olumlu örnekler ilham verirken, olumsuz veriler de acil müdahale ihtiyacını gözler önüne seriyor.
İçinde epey hüzün ve acılar barındırsa da çocuklarımız bizlerin geleceği.
Onlara daha iyi imkanlarla donatılmış bir Dünya ve Türkiye bırakmak görevimiz ne olursa olsun bizlerin boynumuzun borcu.
Bu vesile ile Milli bayramlar serimizin ilk halkası olan ve diğerlerinin de müjdecisi 23 Nisan Ulusal Egemenlik Bayramınız Kutlu Olsun!
