KATZ Günlük Yaşam Aktiviteleri Ölçeğinde yer alan bileşenler kapsamında ülkemizde yaşamını idame ettiren yaşlıların durumu ile ilgili verilere devam ediyoruz.
ÇALIŞAN YAŞLI NÜFUS TARIM SEKTÖRÜNDE
Çalışan yaşlı nüfusun 2023 yılında %57,7'si tarım sektöründe yer aldı.
İşgücü istatistiklerine göre, istihdam edilen yaşlı nüfusun sektörel dağılımı incelendiğinde, 2023 yılında yaşlı nüfusun %57,7'sinin tarım, %32,1'inin hizmetler, %7,3'ünün sanayi, %2,8'inin ise inşaat sektöründe yer aldığı görüldü.
Görmede çok zorlanan ya da hiç göremeyen yaşlıların oranı %10,1 oldu
SAĞLIK ALANINDAKİ BOZUKLUKLAR…
En önemli tespitler bunlar aslında.
İnsanımız yaşlandı mı sağlık yönünden de arızalar baş göstermeye, tavan yapmaya başlıyor.
Peki hangi sorunlar daha öncelikli?
Türkiye Yaşlı Profili Araştırması, 2023 sonuçlarına göre işlevsel zorluk çeken (çok zorlanan ya da hiç yapamayan) yaşlılar incelendiğinde, görmede zorluk çeken yaşlıların oranının %10,1, duymada zorluk çekenlerin oranının %10,6, konuşmada zorluk çekenlerin oranının ise %2,2 olduğu görüldü.
Yürüme, merdiven çıkma veya inmede zorluk çeken yaşlıların oranı %27,1, bir şeyler taşıma veya tutmada zorluk çekenlerin oranı %29,7, yaşıtlarına göre öğrenme, basit dört işlem yapma, hatırlama veya dikkatini toplamada zorluk çekenlerin oranı ise %13,8 oldu.
Görmede zorluk çeken yaşlı erkeklerin oranı %8,4 iken yaşlı kadınların oranı %11,4 oldu. Duymada zorluk çeken yaşlı erkeklerin oranı %10,0 iken yaşlı kadınların oranı %11,0, konuşmada zorluk çeken yaşlı erkeklerin oranı %2,0 iken yaşlı kadınların oranı %2,3 oldu.
Yürüme, merdiven çıkma veya inmede zorluk çeken yaşlı erkeklerin oranı %18,2 iken yaşlı kadınların oranı %34,3, bir şeyler taşıma veya tutmada zorluk çeken yaşlı erkeklerin oranı %19,9 iken yaşlı kadınların oranı %37,5 oldu. Yaşıtlarına göre öğrenme, basit dört işlem yapma, hatırlama veya dikkatini toplamada zorluk çeken yaşlı erkeklerin oranı %8,7 iken yaşlı kadınların oranı %18,0 oldu.
DOLAŞIM SİSTEMİ ÖLDÜRÜYOR…
Yaşlılar 2023 yılında en fazla dolaşım sistemi hastalıklarından hayatını kaybetti.
Ölüm ve ölüm nedeni istatistiklerine göre, 2023 yılında ölen yaşlıların %40,0'ı dolaşım sistemi hastalıkları nedeniyle hayatını kaybetti.
Bu hastalığı ikinci sırada %16,4 ile solunum sistemi hastalıkları, üçüncü sırada %13,9 ile iyi huylu ve kötü huylu tümörler takip etti.
Ölüm nedenleri cinsiyete göre incelendiğinde, cinsiyetler arası en büyük farkın iyi huylu ve kötü huylu tümörlerde olduğu görüldü.
İyi huylu ve kötü huylu tümörler nedeniyle hayatını kaybeden yaşlı erkeklerin oranı %17,9 iken yaşlı kadınların oranı %9,8 oldu.
ALZHEİMERDAN ÖLÜM %3,2
Alzheimer hastalığından ölen yaşlıların oranı 2023 yılında %3,2 oldu
Ölüm ve ölüm nedeni istatistiklerine göre, Alzheimer hastalığından hayatını kaybeden yaşlıların sayısı, 2019 yılında 13 bin 599 iken 2023 yılında 11 bin 464 oldu.
Alzheimer hastalığından ölen yaşlıların oranı 2019 yılında %4,3 iken bu oran 2023 yılında %3,2 oldu.
Alzheimer hastalığından ölen yaşlıların oranı cinsiyete göre incelendiğinde, 2023 yılında Alzheimer hastalığından ölen yaşlı erkeklerin oranı %2,3 iken yaşlı kadınların oranı %4,1 oldu.
Alzheimer hastalığından ölen yaşlıların cinsiyete göre oranı, 2010-2023
YARISI KENDİ KENDİNE YETEBİLİYOR…
Alışverişini kendi yapabilen yaşlıların oranı %55,1 oldu.
Türkiye Yaşlı Profili Araştırması, 2023 sonuçlarına göre Lawton-Brody Enstrümental Günlük Yaşam Aktiviteleri Ölçeğinde yer alan bileşenler kapsamında yaşlıların günlük aktiviteleri yapabilme durumları incelendiğinde, yaşlıların %85,7'sinin telefon kullanabildiği, %55,1'inin alışverişini kendi yapabildiği, %61,1'inin yemeğini kendi hazırlayabildiği, %76,6'sının ev temizliği yapabildiği görüldü.
Yaşlıların %72,8'inin çamaşır yıkayabildiği, %76,3'ünün yolculuk yapabildiği, %85,5'inin ilaçlarını kendi başına kullanabildiği, %74,0'ının parasal işlerini yapabildiği görüldü.
YAŞLI ERKEK KADIN MUKAYESESİ…
Yaşlı erkeklerin %91,2'sinin telefon kullanabildiği, %71,7'sinin alışverişini kendi yapabildiği, %57,0'ının yemeğini kendi hazırlayabildiği, %76,7'sinin ev temizliği yapabildiği görüldü. Yaşlı erkeklerin %68,0'ının çamaşır yıkayabildiği, %86,0'ının yolculuk yapabildiği, %88,5'inin ilaçlarını kendi başına kullanabildiği, %87,5'inin parasal işlerini yapabildiği görüldü.
Yaşlı kadınların %81,3'ünün telefon kullanabildiği, %41,7'sinin alışverişini kendi yapabildiği, %64,3'ünün yemeğini kendi hazırlayabildiği, %76,5'inin ev temizliği yapabildiği görüldü.
Yaşlı kadınların %76,7'sinin çamaşır yıkayabildiği, %68,6'sının yolculuk yapabildiği, %83,3'ünün ilaçlarını kendi başına kullanabildiği, %63,2'sinin parasal işlerini yapabildiği görüldü.
EN ÖNEMLİ SORUN YIKANMA…
Kendi başına banyo yapabilen yaşlıların oranı %86,5 oldu.
KATZ Günlük Yaşam Aktiviteleri Ölçeğinde yer alan bileşenler kapsamında yaşlıların günlük aktiviteleri yapabilme durumları incelendiğinde, yaşlıların %86,5'inin kendi başına banyo yapabildiği, %89,5'inin kendi başına giyinebildiği, %92,1'inin kendi başına tuvaletini yapabildiği görüldü. Yaşlıların %92,1'inin kendi başına yataktan kanepeye geçebildiği, %83,1'inin tuvaletini tutabildiği, %95,2'sinin yemeği kendi başına yiyebildiği görüldü.
Yaşlı erkeklerin %90,9'unun kendi başına banyo yapabildiği, %92,4'ünün kendi başına giyinebildiği, %94,5'inin kendi başına tuvaletini yapabildiği, %94,5'inin kendi başına yataktan kanepeye geçebildiği, %87,0'ının tuvaletini tutabildiği, %96,2'sinin yemeği kendi başına yiyebildiği görüldü.
Yaşlı kadınların %82,9'unun kendi başına banyo yapabildiği, %87,3'ünün kendi başına giyinebildiği, %90,2'sinin kendi başına tuvaletini yapabildiği, %90,2'sinin kendi başına yataktan kanepeye geçebildiği, %80,1'inin tuvaletini tutabildiği, %94,5'inin yemeği kendi başına yiyebildiği görüldü.
EVDE BAKIM DESTEĞİNE İHTİYAÇ %16,4
Evde bakım desteğine ihtiyacı olan 65 ve daha yukarı yaştaki kişilerin oranı %16,4 oldu
Evde bakım desteğine ihtiyacı olan 65 ve daha yukarı yaştaki kişilerin oranı 2023 yılında %16,4 oldu.
Bu oran yaşlı erkeklerde %12,3 iken yaşlı kadınlarda %19,6 oldu.
Evde bakım desteğine ihtiyacı olan 65-74 yaş grubundaki kişilerin oranı %10,5 iken 75 ve daha yukarı yaştaki kişilerin oranı %26,9 oldu.
TORUN DESTEĞİ ALANLAR…
Torunu olup bakımıyla ilgilenen yaşlıların oranı %9,7 iken bu oran yaşlı erkekler için %8,8, yaşlı kadınlar için %10,3 oldu.
Torunu olup bakımıyla ilgilenen yaşlılardan, %64,4'ü her gün, %12,9'u hafta içi her gün, %10,6'sı bazen, %7,8'i hafta içi birkaç gün ve %4,2'si hafta sonu torun bakımıyla ilgilendi.
Yaşlı erkeklerin %59,1'inin her gün, %13,6'sının hafta içi her gün ve bazen, %8,5'inin hafta içi birkaç gün ve %5,2'sinin hafta sonu torun baktığı görüldü.
Yaşlı kadınların %68,0'ının her gün, %12,5'inin hafta içi her gün, %8,7'sinin bazen, %7,3'ünün hafta içi birkaç gün ve %3,6'sının hafta sonu torun baktığı görüldü.
İNTERNET KULLANIMI…
İnternet kullanan yaşlı bireylerin oranı 2024 yılında %46,9 olarak tespit edildi.
Hanehalkı bilişim teknolojileri kullanım araştırması sonuçlarına göre, İnternet kullanan 65-74 yaş grubundaki bireylerin oranı 2019 yılında %19,8 iken bu oran 2024 yılında %46,9'a yükseldi.
İnternet kullanan yaşlı bireyler cinsiyete göre incelendiğinde, erkeklerin kadınlardan daha fazla İnternet kullandığı görüldü.
İnternet kullanan yaşlı erkeklerin oranı 2024 yılında %55,3 iken yaşlı kadınların oranı %39,3 oldu.
BU RAKAMLAR NEDEN ÖNEMLİ?
Birincisi hepimiz eninde sonunda Allah hayırlı ömür versin yaşlanacağız.
Bu doğanın kanunu.
Eninde sonunda herkes gençlik gibi yaşlılığı da tadacak, sorunlarını yaşayacak ve yaşatacak.
İkincisi ise her yaşlı demek maddi ve manevi bağlamda ayrıca Sağlık anlamında da sorun demek.
Hem ülke ekonomisine hem de ailesine.
Bir de sosyal güvencesi yoksa.
O zaman durum daha da vahim.
Bu nedenle hem Huzur Evleri hem de Yaşlı Bakım evlerinin önemi bir hayli fazla.
Toplum giderek bireyselleşiyor.
Aile yılında aslında aile ile ilgili sıkıntılar sırıtıyor.
Eğer hedeflenen bağlamda aileler arasındaki kopan bağlar yeniden tesis edilebilirse yukarıda saydığımız birçok yaşlı problemine de önemli bir çözüm getirilmiş olur.
Zira ülkemizde yaşam koşulları ağır.
Ve… Her geçen gün daha da ağırlaşıyor.
Yaşama süresi de uzamaya başladı.
Eskiden 50-60 için “İyi yaşamış” dediklerimiz artık nerede ise orta yaş olmuş durumunda.
Kadınlar için artık rakamlar 80’lerde telaffuz edilirken, Erkekler için 75 istatistiklere yansıyor.
Uzun yaşamaktan ziyade Sağlıklı, huzurlu ve kaliteli yaşamak önemli aslında.
Bu nedenle hem devletimize, hem de aile fertlerine çok büyük bir düşüyor.
Bu arada Yaşlı Nüfusun bugün çektiği ve çektirdiği sıkıntıların nedeni de kendi siyasi tercihleri olsa gerek.
GENÇ NÜFUSUN ÖNEMİ...
Herkes çok iyi biliyor ki Dünya nüfusu yaşlanıyor.
Bu nedenle Türkiye'de genç nüfusun önemi bir hayli fazla.
Gerek Dünya ülkeleri ve özellikle de son dönemde Avrupa ülkelerindeki doğurganlık rakamlarının düşmesi nedeni ele her ülkeden elit ve seçkin genç çalışacak insanları kabul ediyorlar ülkelerine.
Bu bağlamda ülkemizdeki genç nüfusa da önemli bir görev düşüyor.
Hem Türkiye'nin daha modern olması bağlamında hem de siyasetten tutunda spora kadar her alanda kendileri daha da aktif olarak göstermeleri şart.
Genç nüfus bu arada unutmamalı ki , bugünün gençleri de yarının potansiyel yaşlı adayı.
O nedenle yaşlılara daha fazla saygı ve sevgi göstermek, onların yaşam standartlarının artmasına katkı sağlamak ve ömürlerinin son deminde onları hoş tutmalıyız.
Nihayetinde ne ekersen onu biçiyorsun.
Hayatın böyle bir rövanşı var finalde de…
Herkese sağlıklı, hayırlı ömürler diliyorum…
Kulağa küpe bir söz ile durumu özetleyelim;
Yaşlanıyoruz diye üzülmeyin.
Birçoğuna bu imkan verilmemiştir bile.
Hayat herkese verilir, yaşlılık ise seçilmişlere…
