“İkinci 500 (2024)” genel durumu şöyleymiş: İstanbul Sanayi Odası (İSO), Mayıs ayında açıkladığı 2024 yılı “Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu (İSO 500)” araştırması ardından, İSO 500’e göre daha küçük ve orta ölçekli kuruluşları kapsayan “Türkiye’nin İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu” (İSO İkinci 500)” araştırması 2024 sonuçlarını da bugün kamuoyu ile paylaştı.
***
“Üretimden net satışlar” baz alınarak yapılan 2024 yılı “İSO İkinci 500” sıralamasına göre İstanbul Asfalt Fabrikaları 4 milyar 186 milyon TL ile ilk sırayı aldı. Onu 4 milyar 185 milyon TL ile Yılmaz Redüktör takip ederken Boyteks Tekstil 4 milyar 169 milyon TL ile üçüncü oldu.
***
“İSO İkinci 500” araştırması, her yıl olduğu gibi bu yıl da daha küçük ve orta ölçekli kuruluşların içinden geçtiği ekonomik ve finansal koşullar, ihracat performansları, istihdam, AR-GE ve teknoloji faaliyetleri açısından gelişimlerine ilişkin önemli sonuçlar ortaya koydu.
***
Kuşkusuz bu sonuçları değerlendirirken küresel ekonomideki kırılganlık ve belirsizliklerin yanı sıra yurt içinde uygulanan sıkı para politikalarının sanayi kuruluşlarımıza etkilerini de göz önünde bulundurmak gerekiyor.
***
“İSO İkinci 500” araştırmasının aynı zamanda sıralama ölçütü ve en önemli sonuçlarından biri olan “Üretimden Net Satışlar”. 2024 yılı sonuçlarına bakıldığında “üretimden net satışlarını” 988 milyar liradan 1 trilyon 393 milyar liraya çıkaran “İSO İkinci 500” şirketlerinin yüzde 41’lik artış performansının geçmiş üç yılın altında kaldığı görülüyor.
***
2024’te yüzde 41,1 olan yıllık ortalama Yurt İçi Üretici Fiyatları Endeksi (Yİ-ÜFE) ile arındırıldığında üretimden satışlar “reel” olarak “binde 1” oranında geriledi. Böylece 2022’de yüzde 10,4; 2023’te yüzde 5,2 olan “üretimden net satışlardaki” reel düşüş eğilimi tıpkı “İSO ilk 500”’de olduğu gibi üst üste üçüncü yıla taşındı.
***
“İSO İkinci 500” listesinde on Kayseri Sanayi Odası üyesi firma yer aldı. Bunun ikisi kamuya ait, Boytekse ve Mondi. Kayseri sıralaması şöyle. Parantez içerisindeki rakamların ilki milyar lira olarak “Üretimden net satışları”, ikinci rakam ülke sıralamasındaki yerini göstermekte:
1- Boyteks (4,2-3.)
2- Erbosan (4,1-6.)
3- Orta Anadolu (3,8-50.)
4- Kayseri Metal Metris (3,6-85.)
5- Has Çelik, (3,4-115.)
6- Beşler Tekstil (3,3- 132.)
7- Mondi Tekstil (2,7-255.)
8- Metal Matris (2,3-352. )
9- Partekes kağıt (2,2-393.)
10- Gürkan Ofis Mobilya var (2,1-411.)
***
Firmaları kutlayan Kayseri Sanayi Odası (KAYSO) Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Büyüksimitci; “Geçen yıl listede 15 firmamız vardı, bu sene 10 firma ile yer aldık. Tüm zorluklara rağmen, sanayicilerimiz elinden gelenin en iyisini yapmaya gayret ediyor. Firmalarımız yaptıkları yeni yatırımlarla üretim ve ihracat yapmaya, istihdam oluşturmaya devam ederek, ülke ekonomisine katkıda bulunmayı sürdürüyorlar. Sanayicilerimiz, küresel ekonomik dalgalanmalar, jeopolitik riskler ve finansmana erişimde yaşanan zorluklara rağmen, büyük bir özveriyle üretmeye, ihracat yapmaya, yeni yatırımlar gerçekleştirmeye ve istihdam oluşturmaya devam ediyor.”
***
Değerli Başkanımızın temennisine katılıyoruz, çok zor şartlar altında üretim yapıyorlar; finansmana erişimde çok zorlanıyor, vergi yükünden bellerini doğrultamıyorlar, bu doğru. Ama hiçbir dönemde “İkinci 500”’de bu denli bir düşüş ve “İlk 500 Büyüğün” altında firma sayısı olmadı. İkisinin toplamı otuz ve üzerinde olurdu. İlk defa yirmi beşlere düştü.
***
Yıllardır söylerim; “Kayseri sanayisi bir kabızlık hali yaşıyor. Firma ve yüksek teknolojili ürün üretemiyor.”
***
“Kayseri 10”’un “Üretimden net satışları” 27 milyar lira civarında. Bu da genelin yüzde 2’si kadar… 350 milyon dolar civarında ihracatı var. İstihdam belirten üç firma var; bildirdikleri istidam ise iki bin kişi civarında.
***
Çok zor şartlar altında üretim yapan, istihdam yaratan ama nedense seslerini çıkartamayan sanayicilerimize başarı dileklerimizden başka bir şey gelmiyor elden.
Tabii, bu konu, sadece “kutluyoruz” demenin ötesinde ciddi araştırma konusu olmalı. Bu da Odalara ve akademyaya düşer.
Zira, “İSO 500” arşivi bulunmaz bir hazine, ulaşabilmek de çok kolay.
Şunu rahat söyleyebilirim, konu, “doktora” konusu olur.