Elli altı havaalanı var. Zonguldak Çaycuma, Gazipaşa Alanya, Zafer ve Aydın Çıldır Havalimanları DHMİ denetimli özel şirket tarafından; İstanbul Sabiha Gökçen Havalimanı Savunma Sanayii Başkanlığı denetiminde özel şirket tarafından, Eskişehir Hasan Polatkan Havalimanı, Eskişehir Teknik Üniversitesi tarafından, İstanbul ve Çukurova Havalimanı DHMİ denetimi ve gözetimi altında özel şirket tarafından işletilmekte. İstanbul ise, YİD modeli ile yapıldı.
***
Bu durumda, neredeyse her ilimizde bir havaalanı var. Bu kadar havaalanı doğru mu? Sorusu sürekli soruluyor? Tabii, bizler konunun zahirine bakarak konuşuyoruz. Hal böyle olunca, doğru değil; bu denli “kaynak israfını” bu ülke kaldıramaz.
***
Bilemediğim konu, işin politik ve stratejik boyutu. Hazarda çok fazla gözükebilir ama olağanüstü hallerde, seferde gerekli olabilir. Bunu devletin güvenlik birimleri bilir.
***
Kaynağımız, Devlet Hava Meydanları İşletmesi. Gelelim yolcu sayılarına: 2025 yılının ilk altı ayında, on beş havaalanına, yüz bin yolcunun altında iniş/biniş söz konusu. Bunlardan Uşak ve Çanakkale (Gökçeada) limanlarına inen/binen yolcu sayısı “sıfır”.
***
Parantez içi rakamlar yolcu sayısı (yuvarlatılmış) olmak üzere yüz binin altında kiler şunlar; Tokat (79 bin), Tekirdağ (Çorlu, 14,6 bin), Amasya (77 bin), Bingöl (92 bin), Eskişehir (51,7 bin), Hakkari (74 bin), Isparta (37 bin), Kastamonu (26 bin), Kocaeli ( 2.335), Siirt (38 bin), Sinop (52 bin), Zafer (37 bin) ve Zonguldak (50 bin).
***
Aynı dönemde ülke havaalanlarından, yüzde 3,6 artışla 680 bin uçak uçmuş. Bunun 289 bini (yüzde 0,8 artış) iç ve 390 bini (yüzde 5,8 artış) dış hatlarda gerçekleşmiş.
***
Kayseri hava limanına yüzde 1,2 artışla 8 bin uçuş var. Kayseri’de iç hatlarda yüzde 2 artış (6.470 uçak), dış hatlarda yüzde 3’lük bir azalış (1.519 uçak) söz konusu. Ülke genelinde on birinci sırada. Bu sıra, uzun yıllar değişmiyor. Ülke genelinin de yüzde 1,2’si. Bu oranda da pek değişmiyor.
***
Kapadokya (Nevşehir) hava limanına yüzde 7 artışla 2.025 uçuş var. Bunun 18’i (yüzde – 49) dış ve 2.007’si (yüzde 11) iç hatlarda gerçekleşmiş.
***
Sanılanın aksine, Kapadokya’ya dış hatlardan giriş çok az. Nitekim, uçakla seyahat edenler bilir, Kayseri’ye gelenlerin (iç ve dış) çoğunluğu, doğrudan Kapadokya’ya gidiyor.
***
Sivas Nuri Demirağa hava limanına yüzde 11 artışla 1.529 uçuş gerçekleşmiş. Bunun 1.495’i (yüzde 11) iç, 34’ü ((yüzde 13) dış hatlarda gerçekleşmiş.
***
Ülke genelinde, yolcu sayılarına gelince: Yüzde 0,5 artışla 46,6 milyon yolcu iç ve yüzde 5,8 artışla 62,2 milyon yolcu taşınmış. Toplamda ise, yüzde 3,5 artışla 109 milyon kişi söz konusu.
***
Kayseri hava limanı yüzde 2 artışla 1.015.805 yolcu iç hatlarda, yüzde 1 azalışla 235.526; toplamda yüzde 2 artışla 1.247.331 yolcu taşınmış.
***
Kayseri’ye inen uçak başına taşınan yolcu sayısı 156. Ülke ortalaması ise 155 yolcu. Kayseri ülke ortalamasının biraz üzerinde. Bu da yıllardır böyle. Sanırım, işletmeler için tercih edilebilir bir rakam. O nedenle, bunlar için önemli bir hat Kayseri. Nitekim, BOEING (B737-800) uçağı, iki kabinli oturma düzeninde 162, tek kabinli oturma düzeninde 189 kişiye kadar yolcu taşıyabiliyor.
***
Bu durumda Kayseri havaalanı on birinci sırada. Bu sıra, epeydir değişmiyor. Taşınan yolcu, ülke genelinin yüzde 1,4’ü. Bu oran da değişmiyor. Yani Kayseri, ticari uçak ve yolcu sayısında ülkenin “zekatı” bile değil.
***
Bu süreçte (altı ay), bir milyonun üzerinde yolcu taşınan on iki il var. Tartışmasız, 39 milyon yolcu ile İstanbul başı çekiyor. Bunun 8 milyonu iç ve 31 milyonu dış hatlarda. Adeta İstanbul Havaalanı dış hatlar terminali gibi. Bunu, 22 milyon yolcu ile Sabiha Gökçen takip ediyor. 12 milyonu iç ve 10 milyonu dış hatlarda.
***
Bu vesile ile bir bilgi vereceğim. İstanbul Havaalanı açılırken, Atatürk Havaalanı yıkılırken şu deniyordu: “Yeni Havaalanı vızır vızır işleyecek, Frankfurt Havaalanını geçek. İstanbul hava üssü olacak!”. Hatırladınız mı?
***
Peki, bundan yedi yıl önce (2018/Haziran) Atatürk Havaalanı’ndan, ilk altı ayda 23 milyonu dış, 10 milyonu iç hatlarda olmak üzere toplam 33 milyon yolcu gelip geçmiş.
***
Haziran/2025’te ise İstanbul Havaalanı’ndan iç hatlarda 8 milyon, dış hatlarda 31 milyon olmak üzere 39 milyon yolcu taşınmış.
***
Atatürk terminalindeki ticari uçak sayısına gelince 2018 yılı Hazira itibarıyla toplam 218 bin uçak gelmiş. Bunun 156 bini dış hatlardan.
***
Peki, 2025 yılı ilk altı ayında İstanbul Havaalanı’nda durum ne? Toplam 255 bin uçağın, 198 bini dış hatlardan, 57 bini iç hatlardan.
***
Acaba, Atatürk Havaalanı yıkılmasa, uzmanların dediği gibi bir pist daha ilave edilseydi, İstanbul Havaalanı yapılmasaydı, yedi yıl sonra bu rakamlara ulaşılamaz mıydı? Bilemiyorum… Ama bildiğimiz bir şey var: Milyarlarca dolara mal olan bir havaalanını yıktık.
***
Tabii, daha net fotoğrafı, 2025 Aralık sonunda göreceğiz. Taktir sizlerin
