Para var ama kimde? Büyüyoruz ama para kime gidiyor? Gerçek gündem bu olsa gerek. Yapay gündemlerle, hukuk dışı eylemlerle, gerçek gündem gözden kaçırılmak; örtülmek; konuşulmasın isteniyor… Bu süreç, nereden bakarsanız bakın, on yıldır devam ediyor. Tencereler kaynıyor, taş mı yoksa dert mi, yaşayan bilir!
***
Düşünür; “bir ülkeyi tanımak istiyorsanız, insanların nasıl öldüğüne bakın!” demiş. Tabii, bir ülke insanının ne durumda olduğunu görmek istiyorsak, “Gelir Dağılımına” bakacağız. Bunun önemli göstergelerinden olan “banka mevduatlarının” yapısına…
***
Şimdi, basından aldığım bilgileri sizlerle paylaşacağım. Bakalım, ne haldeymişiz? Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre, Nisan 2025 itibarıyla Türkiye’de yurt içi ve yurt dışı yerleşik, toplam 2 milyon 377 bin 32 kişinin banka hesabında en az 1 milyon TL ve üzeri mevduat bulunuyor.
***
Bu, geçen yılın aynı ayında 1 milyon 591 bin 682 kişi civarındaydı. Bir yılda, yaklaşık 785 bin kişilik artış oldu.
***
Milyonerlerin banka hesaplarındaki toplam varlık, 2024 Nisan ayında 11,8 trilyon TL seviyesindeyken, 2025’te bu, 16,99 trilyon TL’ye ulaştı. Yani yıllık bazda yaklaşık yüzde 44’lük bir artış söz konusu.
***
Yurt içi yerleşiklerin sayısı 2 milyon 176 bin 939’a, bu grubun sahip olduğu toplam mevduat ise 15,7 trilyon TL’ye çıktı. Mevduat dağılımına bakıldığında:
- 10,05 trilyon TL Türk Lirası cinsinden
- 4,47 trilyon TL döviz hesaplarında
- 1,21 trilyon TL kıymetli maden depo hesaplarında tutuluyor.
***
Bu verilere göre, yurt içi yerleşik milyoner başına düşen ortalama mevduat yaklaşık 7 milyon 230 bin TL olarak tespit edildi.
***
Yurt dışında yerleşik milyoner sayısı ise aynı dönemde 200 bin 93 kişiye yükseldi. Geçen yıla göre 40 bin 802 kişilik bir artış gerçekleşti. Bu kişilerin hesaplarında 278,4 milyar TL’lik artışla birlikte toplamda yaklaşık 391 milyar TL’lik varlık bulunuyor.
***
Veriler, Türkiye’de “servet yoğunlaşmasının” geldiği çarpıcı noktayı da gözler önüne seriyor. Bankalardaki toplam mevduatın yüzde 78’i, yalnızca 2,1 milyon kişiye ait. Bu kişilerin hesaplarında 15,3 trilyon TL bulunuyor.
***
Buna karşın, 10 bin TL’nin altında mevduat bulunan banka hesabı sayısı 163 milyonu aşıyor. Bu tablo, milyonlarca vatandaşın sadece “birkaç bin liralık” tasarrufa sahip olduğunu, ancak bazılarının birden fazla hesabı olduğunu ortaya koyuyor.
***
Gelelim “zurnanın zırt dediği” yere: 2020 yılında milyonerlerin toplam mevduatlar içindeki payı yüzde 55,37 seviyesindeyken, on bin TL altı mudilerin payı yüzde 2,69’du. 2025 itibarıyla bu oran yalnızca yüzde 0,7’ye kadar gerilemiş durumda. Son beş yılda yüksek servet grubunun payı istikrarlı biçimde artarken, düşük gelirli tasarruf sahiplerinin payı belirgin şekilde azaldı.
***
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) güncel istatistiklerine göre:
- TL cinsi toplam mevduat: 11,75 trilyon TL (%4,12 artış)
- Yabancı para cinsi toplam mevduat: 6,42 trilyon TL (%1,19 artış)
- Bankalardaki toplam döviz karşılığı: 192,8 milyar dolar
- Bunun 164,1 milyar doları yurt içi yerleşiklere ait.
Parite etkisinden arındırılmış verilere göre, yurt içi yerleşiklerin döviz mevduatında haftalık net 1,37 milyar dolarlık artış gerçekleşti.
***
Söz konusu veriler, Türkiye’de “finansal eşitsizliğin derinleştiğini” ortaya koyuyor. Mevduat birikiminde milyonlarca vatandaş düşük tasarrufla sınırlı kalırken, “yüksek servet” sahibi bireylerin toplam içindeki payı hızlı bir biçimde büyüyor.
***
Bu işin kayıtlı tarafı. Bir de kayıtsız tarafına bakmak lazım. Acaba, yılda satılan para kasası nedir? Bu kasalarda bulunan para ne kadar? Bilmiyoruz ama bazı modellemelerle bu hesaplanabilir. Tabii, bu bizim işimiz değil.
***
Son söz: Türkiye’de banka hesabında 1 milyon TL ve üzeri mevduat bulunduranların sayısı son bir yılda yüzde 49 artışla 2,3 milyonu geçerken, toplam mevduat miktarı da 17 trilyon TL sınırına dayandı. Servet birikimindeki uçurum ise derinleşmeye devam ediyor.
