1960’larda, merhum İdris Küçükömer Hoca; “gelir dağılımını gösteren Lorenz eğrisi çizilmeden, halkın ne halde olduğunu anlayamazsınız” derdi. Tabii, bizim sağcılarda, “komüniste bakın gelir dağılımından söz ediyor. Vurun haine!” diye tepki verirdi. Peşinden de;“Komünistler Moskova’ya”
***
TÜİK, 2018 Araştırma sonuçlarına göre; en yüksek eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert gelirine sahip yüzde 20'lik grubun toplam gelirden aldığı pay %47,6'ya yükselirken, en düşük gelire sahip yüzde 20'lik grubun aldığı pay %6,1'e düştü.
***
P80/P20 oranı, en yüksek gelire sahip yüzde 20'lik grubun gelirinin en düşük gelire sahip yüzde 20'lik grubun gelirine oranı şeklinde hesaplanmaktadır. Buna göre 2018 yılında en zenginyüzde 20'lik grubun geliri en yoksulyüzde 20'lik grubun gelirinin 7,8 katı oldu.
***
2022’ye geldiğimizde; Toplumun en yüksek gelir elde eden %20'sinin elde ettiği payın en düşük gelir elde eden %20'sinin elde ettiği paya oranı şeklinde hesaplanan P80/P20 oranı 7,6'dan 7,9'a; gelirden en fazla pay alan %10'unun elde ettiği gelirin en az pay alan %10'unun elde ettiği gelire oranı şeklinde hesaplanan P90/P10 oranı ise 13,7'den 14,2'ye yükseldi.
***
Bir de %5’lik dilimlere göre bir hesap yapın bakalım, ne çıkacak? Tabii, bu yüzde 5’lik kesimin yaşadığı hayata bakarak, “çok iyi günlerdeyiz!” diyenlere ne demeli? İnanın bunu söyleyenlerin çoğu, en fakir yüzde 5’lik kesime girenler.
***
Bu yaman çelişkiyi, nasıl anlatacağız?
***
Bilemem…
***
Küçük bir açıklama… Lorenz Eğrisi’nden elde edilen bir katsayı Gini Katsayısı… GiniKatsayısı, 0'ın herkesin eşit bir gelire sahip olduğu, 1'in ise tüm gelirin bir kişide toplandığı ve diğer kişilerde hiç gelirin olmadığını gösterdiği, “0 ile 1”arasında bulunan bir sayı. Gelir dağılımı eşitsizliği ölçütlerinden olan Gini Katsayısı, sıfıra yaklaştıkça gelir dağılımında düzgünlüğü, 1'e yaklaştıkça gelir dağılımında bozulmayı ifade etmektedir.
***
Gelir dağılımı, servet dağılımından farklı bir kavramdan ve bir ülkede iki değer birbirlerinden çok farklı değerlere sahip olabilir.
***
Ülkemizde, TÜİK tarafından yapılan en son yapılan araştırma sonuçlarına (2022) göre GiniKatsayısı0,415 olarak tahmin edildi. Tüm sosyal transferler hariç tutulduğunda GiniKatsayısı 0,487;emekli ve dul yetim maaşı dahil diğer tüm sosyal transfer gelirleri hariç tutulduğunda ise 0,423 olarak tahmin edildi.
***
İsterseniz, “bizi kıskanan” bazı AB üyeleri ile ilgili GiniKatsayılarını verelim. Veriler 2019 yılına ait…AB ortalaması 30,1… Avusturya 26,8; Belçika 25,6; Bulgaristan 39,6; Güney Kıbrıs 29,1;Fransa 28,5; Almanya 31,1; İspanya 34,1 ve İsveç 28,0.
***
AB için listenin tamamını incelediğimizde; demokratik standartlar, hak ve özgürlükleri yüksek, hukukun üstünlüğünü egemen kılan ülkelerin gelir dağılımın, bizde dahil diğer ülkelere bakarak daha düzgün olduğunu görüyoruz.
***
Sayın Recep Tayyip Erdoğan Albaraka İslami Finans Zirvesi’nde yaptığı konuşmada servet ve gelir adaletinin bozulmasına dikkat çekti. Erdoğan kapitalist sisteme vurgu yaparak;"Fakiri daha da fakirleştiren bu sistemin dertlerimize derman olamayacağını hepimiz kabul etmek zorundayız" dedi.
***
Tayyip Bey, Dünya’da gelir dağılımının bozukluğundan söz etmiş. Ülkesinden hiç söz etmemiş. Ben ise, 2018 ve 2022 yılları için ülkemizin ve 2019 yılı için bazı AB ülkelerininne hallerde olduğunu anımsatmak istedim. Anlayabildiğim kadarı ile Tayyip Bey, “evet bizde gelir dağılımı bozuk ama tüm dünyada böyle!”, diyerek “algı oluşturmak” istiyor ama rakamlar böyle demiyor, bize…
***
Sayın Erdoğan'ın konuşmasında: “Dünyadaki en zengin yüzde 1'lik kesim küresel servetin neredeyse yarısına sahip. Alttaki yüzde 50'lik kesimin aldığı pay ise yüzde 1'i dahi geçmiyor. Fakirden zengine doğru bir servet transferi yaşanıyor”, sanki ülkemiz çok farklıymış gibi. Unutmayalım; en üstteki %10 toplam hanehalkı servetinin %67’sini elinde tutuyor.
***
Devam ediyor; “Fakiri daha da fakirleştiren bu sistemin dertlerimize derman olamayacağını hepimiz kabul etmek zorundayız.”
