KADİR DAYIOĞLU


EMEKLİLİKTE DÜNYANIN NERESİNDEYİZ?

Siyaset, SGK’nın üzerinden elini ayağını çekmeli.


Hali pür melalimizi vermeye devam edeceğim. 

Bu gün, “ülkeyi batırdı!” denilen “emeklilik” ile ilgili bir araştırmayı vereceğim..

***

Ülkemizde, emekliye verilen “üç kuruş!” bile, zorlarına gidiyor; fazla görüyorlar. 

Yaşanan derin ekonomik sıkıntıların, “derin yoksulluğunu” baş müsebbibinin emekliler olduğunu söylüyor, iktidarlar. 

Emeklilerin büyük bir kesimi, asgari ücretin altında ücret alıyor, bunu görmüyorlar. 

***

Tüm iktidarlar için söylüyorum, emeklilik fonları, hovardaca harcanıp, çarçur edilince olacağı bu. 

Kimse çıkıp da; “arkadaş şu kadar yıl toplanan primleri ne yaptınız!” diye sormuyor. 

Hemen söyleyeyim iktidarlar “sıfır faizle” kullandı, otel yaptı. 

Emekli gün sayısı ile oynamayı, siyaset sandı. 

Oysa, bu paralar işçinin, memurun, esnafın parasıydı.

***

Çalışma hayatı, emeklilik yaşı ile sık sık oynandıkça, “iş güvencesi” ortadan kalkınca, “emekli fonları” har vurup, harman savruldukça, bu fonların çalışana ait olduğu bilinci yerleşmedikçe, sistem sürdürülebilir değil; kara deliklerin oluşması da kaçınılmazdır. 

***

Unutulmasın, emeklilik ve emeklilik yaşı/süresi, siyasetin menüsü oldukça, sorunu çözemezsiniz. O nedenle yapılacak öncelikli şey, SGK’nın bağımsız, siyasetten arınmış olması gerekir. 

Siyaset, SGK’nın üzerinden elini ayağını çekmeli. 

***

Şimdi de “günah keçisi!” aranıyor. Bir ara garibim Kemal Kılıçdaroğlu’ydu. Sanki, Kılıçdaroğlu, sigorta fonlarını “babasının keyfine!” kullandı, paraları hovardaca harcadı. 

Bakalım, şimdi kimi bulacaklar. 

***

Bakınız, dışarıdan nasıl gözüküyoruz, emeklilik sistemimiz. Sözcü internetten, aynen aldım (12 Kasım 2024). Dünyadaki emeklilik sistemlerinin durumu, toplumların en çok ilgisini çeken konulardan biri olmaya devam ediyor. 

Mercer ve CFA Institute tarafından yapılan kapsamlı bir araştırma, 48 ülkenin emeklilik sistemlerini inceledi. 

***

Bu araştırma sonucunda, Hollanda'nın devlet desteği ve zorunlu şirket içi emeklilik planlarının güçlü birleşimi sayesinde 84,8 puanla zirveye yerleşti. Almanya ise 67,3 puan alarak 20. sırada kaldı ve “sisteminin sürdürülebilirliği” konusunda bazı eksiklikler gösterdi.

Araştırmaya göre, dünyanın en iyi emeklilik sistemlerine sahip ülkeler şu şekilde sıralandı:

- Hollanda, 84,8 puan

- İzlanda, 83,4 puan

- Danimarka, 81,6 puan

- İsrail, 80,2 puan

- Singapur, 78,7 puan

***

Hollanda, güçlü devlet desteği ve zorunlu şirket içi emeklilik planlarıyla dikkat çekiyor. 

Ülkedeki kapsamlı yasal düzenlemeler ve güçlü varlık tabanı, Hollanda'yı zirveye taşımada önemli rol oynadı.

***

2024 Küresel Emeklilik Endeksi'nde Türkiye, en düşük notu alan ülkeler arasında yer alıyor. 

Türkiye, “D derecesi” alarak sondan dördüncü sırada bulunuyor ve 48,3 puanla bu alandaki en zayıf sistemlerden birine sahip. 

Bu durum, Türkiye'nin emeklilik sistemindeki ciddi yapısal sorunları ve sürdürülebilirlik eksikliklerini gözler önüne seriyor.

***

Araştırma, ülkelerin emeklilik sistemlerini “üç ana kriter” üzerinden değerlendirildi:

- Yeterlilik (yüzde 40): Emeklilik maaşlarının yeterli olup olmadığı.

- Sürdürülebilirlik (yüzde 35): Emeklilik sisteminin uzun vadede sürdürülebilir olup olmadığı.

- Güvenilirlik (yüzde 25): Sistemin “güvenilirliği” ve “düzenlenmişliği”.

***

Araştırmada, yaşlanan nüfus ve düşük doğum oranlarının, birçok ülkede emeklilik sistemleri üzerinde büyük baskı oluşturduğu vurgulandı. 

Almanya'da, hükümetin bu durumu aşabilmek için yeni reformlar önerdiği belirtiliyor.

***

Maliye Bakanı Christian Lindner, Alman vatandaşlarının daha uzun süre çalışmasını teşvik etmeyi amaçlayan bir planı gündeme getirdi. 

Uzmanlar, benzer reformların diğer ülkelerde de uygulanması gerektiğini belirterek, özel tasarrufların artırılması, daha uzun çalışma sürelerinin teşvik edilmesi ve yaşlı iş gücünün iş gücü piyasasına entegrasyonunun sağlanmasının önemine dikkat çekti.