EDS, yol güvenliği sağlamak için yapılan Elektronik Denetleme Sistemi’nin kısaltılması. Şimdi de “demir ağlarla örer” gibi, Kayseri merkezini, EDS ile örmeye başladık. Biliyorsunuz, bununla, iki nokta arasındaki ortalama hız, emniyet kemeri, şık ihlali, plaka tanıma vs. gibi tespitler yapılıyor.
***
Ben de çok arzu ederim, bu tür düzenlemeleri. Tabii, buna gerek var mıydı, başında düğmeyi yanlış iliklemeseydi? Hayırlı olsun, bakalım ne kadar düzenleyecek trafiği göreceğiz.
***
Ama sonunda olacağını söyleyeyim, trafik falan düzelmeyecek ama sürücülerin/araç sahiplerinin cepleri epey yanacak. Yayaların işine hiç fayda getirmeyecek. Amaç sürücü konforu olunca, olacağı bu. Tabii, bu tür önlemler, başında “düğme yanlış iliklenince”, dediğim gibi zorunlu hale geliyor.
***
Sanmayın, EDS uygulaması, bu haliyle kalmayacak, kent merkezinin her noktasına konacak. Ondan sonra, bu da yetmeyecek, yayalar için alt ve üst geçitlerle donatılacak kent içi. Bunu da göreceğiz.
***
Dünyanın her yerinde ahali, “balık hafızalı” ya da “unutma illetli” olduğundan, geçmişte söylenenler unutuluyor.
***
Kent içinde, her battı-çıktı, her yonca yaprağı, her alt-üst geçit, her varyant açıldığında, başkanlar şunu söylüyordu; “Şu kadar yıllık trafik sorununu çözdük!”
***
Oysa, her uygulama, çözmedi, aksine “çözdükçe düğümledi!”. Şimdi de EDS’ler düğümleme halkalarının bir yenisi olacak. Ceza yememek için bu sefer sürücüler, alternatif yollar arayacak. Haliyle, buralar tıkanmaya başlayacak. Bu hikaye böyle devam edecek…
***
Tabii, sistemin düğümlenmesinde, sürücü ve yaya davranışları çok önemli. Bunlar rasyonel ve uygar davranmayınca; hakka ve hukuka dikkat etmeyince, düğümlenmenin önemli bir parametre olmaya da devam edecek.
***
İkincisi, belediyelerin, akıl dışı, ulaşım alt yapı uygulamaları. Ki, bunu Kayseri merkezinde yoğun bir biçimde görüyoruz.
***
Bir önemli yanlışlık ta şu, bu uygulamaların hiç birisinin öznesi, yaya değil. Oysa, öncelik yayaların “konforlu” bir biçimde, bir yerden bir yere gidebilmesi. Hız yolları ile adacıklar oluşan kent merkezinde, yayalar, bir yerden diğer bir yere huzur ve güvenli bir şekilde gidemiyor.
***
Tabii, bu hali, arabasından inmeyen, şehir içinde bir adım bile yürümeyenler bilmez. Bunların arzusu, gidecekleri yere, birkaç dakika önce varabilmek?
***
Diğer bir yanlışlık ta, sürücülerin isteği doğrultusunda, ışıkları azaltmak, haliyle hızı artırmak. Ama ulaşım bilimi bize, kent içinde hızı artırmak değil, hızın düşürülmesini öneriyor. Bu da ancak, ışıklarla mümkün.
***
“Rahatlatacak” denilen her altyapı, bir diğerini tetikleyeceğinin hala farkına varamadık. Ben yazmaktan usandım ama onlar yapmaktan usanmadılar.
***
Yine tekrarlıyorum; EDS sistemi, trafiği düzenlemeyecek ama maliye hazinesine, hız nedeniyle, epey bir kaynak aktaracak…
***
Mesela soruyorum, okullar nedeniyle, birden bir düşük hız bölgelerinin olduğu bir yerde, hız kontrolünü nasıl yapacaksınız? Diyelim otomobiller için azami hız 70 km/h… Bu yolda seyahat eden bir sürücü, bir okul bölgesinde, birden bire nasıl 30 km/h hıza düşecek?
***
Bunu fark ettiği anda, ani fren yaparak hızı düşürecek ama arkadan gelen de buna toslayacak. Bir de bakmışsınız, zincirleme kaza. O halde, düşük hızlı bölgeye gelmeden, önce 50 km/h, sonra 40 km/h nihayet, 30 km/h levhaları ile sürücüleri uyarmak gerekecek.
***
O nedenle, Kayseri ölçeğindeki kentlerde, kent içinde yolun niteliği ne olursa olsun, üst sınırın 50 km/h. Olması gerekir. Tabii, bu önerime çok kızacak araç sahipleri olacak ama yapılması gereken bu…
***
Öyle ya, kent içinde gideceğiniz yere beş dakika geç gitseniz ne olur ki? İnanın söylemeye dilim varmıyor ama sanki “tabakhaneye b.k yetiştirecekler.”
***
Beyler beyler, şunu unutmayın, hiçbir uygar ülkede, bizde olduğu gibi “hız yoları” olmaz. Şunun için olmaz, imar planları, buna izin vermez; haliyle “yol geometrileri” gündeme gelir. İmar, “hız yollarının” oluşumuna izin vermez.
***
Başkanların çok öğündükleri, uygulamalar yapıldı ve yapılmaya devam ediyor. Şimdi de sıra EDS’ler geldi. Başında dedim; sürücü ve yaya davranışları rasyonel olmayınca; belediyeler yanlış uygulamalar yapınca çıkacak sonuç bu. Artık, bulvar, cadde, sokak levhalarının keşmekeşliğinden söz etmeyeceğim. Zira, yetkililer, “kös dinlemiş” gibi. Ne söylesen nafile…
***
Bundan sonra olacağı söyleyeyim; EDS de çözüm getirmeyecek. Bu sefer 65+ yaş üzeri sürücü belgelerine zorluklar getirecek; 75+ üzeri kişilerin belgelerini iptal edecekler.
***
Mesela akla hiç gelmiyor… Ana okulundan itibaren, üniversite son sınıfa kadar, kesintisiz, trafik ve ulaşım dersini okullarda zorunlu tutmak gerekir.
