Doğal gaz üzerine bir “nâme” yazılacak olsa, herhalde bizimkisi kadar uzun olmaz… Her sandık öncesi, “bulduk, geldi-geliyor!” türküsü söylenir. Ne geldiği var, yoksa geliyor da biz mi göremiyoruz? Ha bire gerek gaz, gerekse sıvılaştırılmış (LNG) alım “kontratları” yapıyoruz. Bu sefer, (Trump) da devreye girdi, bizden de fazla alacaksınız, artık Rusya’dan almayacaksınız, temennisinde bulundu. Bir de kontrat altına aldırdı. Bakalım buna Rusya ne diyecek?
***
Herhalde, “3. Harp” doğal gaz nedeniyle çıkacak. Dördüncüsü de su… İşin kötüsü ihtiyacımızın yüzde 95’e yakınını, muhtelif ülkelerden alıyoruz. En büyük tedarikçi de yüzde 42 pay ile Rusya… Bir vanayı keserse, ne olacak halimiz?
***
İsterseniz önce ne kadar ithal ediyoruz ne kadar tüketiyoruz. Bir ona bakalım. Veriler, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (EPDK), 2024 Sektör Raporu’ndan alındı.
***
2024 yılında, 52,2 milyar Sm3 (standart metreküp) doğal gaz ithal edilmiş. İthalat, %41,32’lik payla en fazla Rusya’dan yapılmış. Bunu kabaca 11,5 milyar Sm3 ile Azerbaycan, 7,0 milyar Sm3 ile İran, 5,6 milyar Sm3 ile ABD ve 5,4 milyar Sm3 ile Cezayir takip ediyor. Kalanı diğer ülkelerden.
***
Gelelim tüketimimize: 2024 yılı ulusal doğal gaz tüketim miktarı 53,2 milyar Sm3 olarak gerçekleşmiş. Tüketimin en fazla olduğu sektör 19 milyar Sm3 ile “konut”. Bunu “dönüşüm/çevrim” (13,4 milyar Sm3). sanayi (13,4 milyar Sm3), hizmet (5,5 milyar Sm3) sektörleri takip ediyor. Kalanı diğerleri.
***
Kayseri’ye gelince, 2024 yılında yaklaşık 791 milyon Sm3 gaz tüketilmiş. Bunun 448 milyon Sm3’ü konutlarda tüketilen.
***
Yine EPDK verilerine göre; “Yurt içinde” üretim yapan “toptan satış lisansı” sahibi 8 şirket tarafından 2024 yılında 2.259,14 milyon Sm3 doğal gaz satışa sunulmuş.
***
Üretimi yapılarak satışa sunulan gaz miktarı 2023 yılına göre %179,85 artmış. Bu artışın önemli bir kısmı Karadeniz Sakarya Gaz Sahasında keşfi yapılan doğal gazın Eylül 2023 itibarıyla üretilerek sisteme verilmeye başlanmasından kaynaklanmış.
***
Yıllar öncesi verilen müjdelere rağmen, içeride üretimimiz, tüketimimizin ancak yüzde 4-5’in karşılıyor. Petrol de öyle… O nedenle, ülkemiz, iki kaynak açısından dışa çok bağımlı. Bu bağımlılıktan, “hamasetle”, “afur, tafur” yaparak falan kurtulamayız. Olaya teenni ile yaklaşmak ve buna göre politikalar üretmek gerekir. İsterseniz “doğal gaz” geldi-geliyor; bulundu hikayeleri kronolojik bir sıralamasını yapalım.
***
Erinmemişler yorulmamışlar, “doğal gaz” müjdesinin çetelesini çıkartmışlar. AK Parti döneminde, “otuzu aşkın” müjde verilmiş. Bu haberlerden bazıları şöyle (https://journo.com.tr/akcakoca-dogalgaz-haber, 21 Ağustos 2020). 2020’den bu yana beş yıl geçtiği düşünülürse, bunlara ilave yapabilirsiniz. Mesela, Gazeteci Deniz Zeyrek’e göre 2003’ten beri en az 30 kez petrol veya doğalgaz keşfedilmiş.
***
“Karadeniz'de petrol aranıyor. Bu, olacak şey değildi daha önce. Orada dalga iki direği devirdi diye, “platform devrildi, facia oldu, battı, gitti” filan gibi bir sürü şeyler söylendi. Çok şükür doğal gaza ulaştık orada. İnşallah bu kış oradan doğal gazımızı alacağız. Biz sonuçların adamıyız. Biz yaptıktan sonra konuşuyoruz. Çok şükür Allah da bizi mahcup etmiyor.” (12 Ocak 2007).
***
1. Hürriyet: Akçakoca’da doğalgaz bulundu (9 Eylül 2004)
Akçakoca açıklarında doğalgaz bulundu. Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) Genel Müdürü Osman Saim Dinç, Akçakoca açıklarında yapılan sondaj sonucu, Karadeniz’in ilk ekonomik ve ticari doğalgaz keşfini yaptıklarını açıkladı. Yıl sonuna kadar ciddi yatırımlar yapılarak, doğalgaz karaya çıkartılacak.
2. DHA: Akçakoca’da doğalgazdan sonra petrol umudu (26 Kasım 2006)
TPAO Üretim Daire Başkan Yardımcısı Mehmet Kul, Türkiye’nin Karadeniz’de bulunan ilk doğalgaz üretim tesisinde sona doğru gelindiğini, açıklarda ve daha derinlerde petrol bulacaklarından emin olduklarını söyledi.
3. AA: Karadeniz doğal gazı devreye girdi (20 Mayıs 2007)
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Hilmi Güler, Akçakoca açıklarında çıkartılan doğalgazın Türkiye’de konutlarda tüketilen doğalgazın onda birini karşılayabildiğini söyledi.
4. Sabah: Karadeniz’de petrol ağa takıldı (26 Ağustos 2007)
Müjdeli haber önceki gün Meclis’te Cumhurbaşkanlığı 2. tur oylaması yapılırken geldi. Muharrem Sarıkaya, Enerji Bakanı Hilmi Güler’in verdiği müjdeli haberi yazdı.
5. Sabah: Sakarya’da doğalgaz bulundu (15 Mayıs 2009)
Kaynarca ilçesinde, TPO tarafından yapılan sismik araştırmalar sonrasında bölgede doğalgaza rastlanınca sondaj çalışması başlatıldı. TPAO bir süre önce Karadeniz Akçakoca açıklarında doğalgaz bulunması üzerine Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı aynı hat boyunda araştırma yaptı.
6. AA: Yeni doğalgaz rezervi bulundu (17 Haziran 2010)
Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı’nın Batı Karadeniz açıklarında sürdürdüğü doğalgaz arama çalışmaları sırasında 1.600 metre derinlikte yeni rezerv bulunduğu bildirildi. Akçakoca sahilinin yaklaşık 14 kilometre açığında, denizin 100 metre derinliğinde yeni bir kuyu açılarak sondaj çalışması başlatıldı. (Kaynak)
7. AA: TPAO’dan sevindiren Akçakoca açıklaması (29 Mart 2011)
TPAO’dan Akçakoca’daki üretim platformuyla ilgili güzel haber geldi. Üretim Daire Başkan Yardımcısı Mehmet Kul, Düzce’nin Akçakoca İlçesi açıklarındaki 4’üncü doğalgaz üretim platformunun devreye girmesiyle günlük 250 bin metreküp olan doğalgaz üretimlerinin 600 bin metreküpe çıktığını söyledi.
8. Bakan Yıldız: Petrol bulduk ama çıkaramıyoruz (25 Ağustos 2012)
Akçakoca açıklarındaki doğalgaz platformunda incelemelerde bulunan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, Hakkâri civarlarında önemli miktarda petrol bulgusuna ulaştıklarını kaydetti. Yıldız, “Ancak hem özel sektör hem de TPAO petrolü terör nedeniyle aramaya başlayamadı” dedi.
9. Milliyet: Karadeniz, petrol ve doğalgazda yeni merkez (10 Mart 2013)
Enerji savaşlarının yeni merkezi Karadeniz oluyor. Exxon-Mobil, Shell, Chevron, Total, OMV, Rosneft, Petrobras ve Repsol gibi küresel oyuncuların bölgeye akın etmesi “Karadeniz’de ciddi petrol ve doğalgaz rezervi” olduğuna dair tezleri güçlendiriyor.
10. Enerji Bakanı Fatih Dönmez: Akçakoca’da bir doğalgaz keşfi oldu (29 Haziran 2020) Dönmez, “Türkiye Petrolleri’nin kendi sondajıyla Akçakoca’da bir doğal gaz keşfi oldu. Rezerv yakaladılar. Üretim de yapılıyor. Batı Karadeniz tarafında böyle bir keşfimiz ve üretimimiz var. Karadeniz’den o açıdan biraz daha ümitliyiz” dedi.
***
Müjde haberlerinin köklü tarihi böyle. Son yıllarda Akçakoca dışındaki birçok bölgede de büyük miktarda enerji rezervi keşfedildiğine yönelik haberlerin iktidar medyasında özellikle seçimlerden önce gündeme getirildiği vurgulanıyor.
