TÜİK Eylül ayı ihracat verilerini değerlendiren Kayseri Sanayi Odası (KAYSO) Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Büyüksimitci; “Eylül ayı ihracatımız geçen yılın eylül ayına göre yüzde 4,18 oranında artarak, 313 milyon 712 bin dolar olarak gerçekleşti.
***
Tabii, Başkan böyle diyor ama Türkiye İhracatçılar Meclis (TİM) kayıtlarına göre Eylül/2024’te Kayseri’nin ihracatı 246 milyon dolar verilmiş.
***
Başkan devam ediyor: Bir önceki aya göre yüzde 2,51 gibi az bir düşüş olsa da, 2024 yılının ilk 9 ayındaki toplam ihracatımız geçen yılın ilk 9 ayına göre yüzde 3,87 oranında artarak, 2 milyar 778 milyon 544 bin dolara ulaştı” dedi.
***
Yine TİM kayıtlarında, Kayseri’nin dokuz aylık ihracat toplamı. 2.179.893 dolar. Elbette bu farkların bir izahı olmalı.
***
Mesela, bildiğim kadarıyla, TİM’e kayıtlı olmayan ihracatçıların ihracat, toplam TİM verilerine dahil değil. O nedenle, bu konuda, çalışma yapacakların KAYSO, haliyle Ticaret Bakanlığı verilerini esas almalı. Ben bir, hatırlatma yaptım, o kadar.
***
Kayseri Serbest Bölgesi’ne yapılan ihracat, eylül ayında 10 milyon dolar. Dokuz ayın toplamı ise, 92 milyon dolar. Biliyorsunuz, serbest bölgelere yapılan her satış “ihracat”; serbest bölgelerden alına ise, “ithalat” sayılıyor.
***
Yine TİM kayıtlarına göre, ihracatçı iller sıralamasında Kayseri 14. sırada. Bu sıra yıllardır değişmiyor. Yani, Kayseri, parasal değerde bir sıçrama yapamadı
***
Son yılların netameli konusu İsrail ile yapılan dış ticaret. Yine TİM verilerine göre; 2024’ün ilk dokuz ayında İsrail’e yapılan ihracat yüzde 66 azalarak 1.4 milyar dolara düşmüş. 2023’ün aynı döneminde ise, 4 milyar dolarmış.
***
Kayseri’den İsrail’e Eylül/2024’te 10 milyon, dokuz aydayüzde 65,3 azalarak 69 milyon dolar olmuş.
***
Evet. İsrail’e yapılan ihracatta çok ciddi azalış var ama Ekonomist Alaattin Aktaş’ın verdiği bilgiye göre: “Geçen yılın eylül ayında 14 milyon dolar olan Filistin’e ihracat bu yıl on kattan fazla artarak 164.5 milyon dolara çıkmış. İlk dokuz aydaki ihracat da beş kattan fazla artarak 90.9 milyon dolardan 551.3 milyon dolara yükselmiş” (www.ekonomim.com/kose-yazisi).
***
Evet. Dikkat çekici değil mi? Vallahi, dostlar, bu oyuna aklım bir türlü ermedi. Şu yaşa geldim, böylesini görmedim. Savaş halinde ki, yakılıp-yıkılan bir ülkeye kim ihracat yapar? Yapanların, çok büyük “kumarbaz!” olması lazım. Ya, “düşeş” gelmese ne olacak? Evdeki, bulgurdan… Mesela, merak ediyorum, Filistin’e Kayseri’den ne kadar ihracat yapılmış?
***
Tabii, Kayseri’den yapılan ihracatın, niteliğini, bilmiyoruz. Mesela, “yüksek teknoloji” ürününün payı nedir?
***
Soruya devam ediyoruz: Bir birim ihracat için harcanan enerji; birim ihracatta üretilen katma değer nedir? Tüm bu soruların, yanıtı aranmalı. Bu yapılırsa, Kayseri’de üretilen ve ihraca edilen ürünlerin niteliği çıkar. Bu görev de başta meslek odaları olarak, üniversitelere düşer.
***
Yapılan ihracatta sanayi ürünlerinin payı nedir? Bunun ne kadarı OSB’lerden yapılıyor?Yoksa, ihracat arttığında, “mutluyuz, gururluyuz!”, “seneye daha çok artıracağız!” türünden sözleri duymaktan öteye geçemeyiz.
***
Tabii, bu soruların bir kısmının yanıtı gerek Ticaret Bakanlığı, gerek Ticaret Bakanlığı ve gerekse de TİM veri setleri içerisinde var. Olması önemli değil. Önemli olan bu verilerin, uzmanlarca, yıllara sari incelenmesi ve değerlendirmesi gerekir. Her halde üniversiteler ve ilgili odalar bunun için var.
***
Ağustos ayında Kayseri’den 147 ülkeye ihracat gerçekleştirildiğini açıklayan başkan Büyüksimitci; en fazla ihracat yapan sektörlerin il üç sırasında, mobilya, elektrikli ev aletleri ve kablo geldiğini belirterek, en fazla ihracat yapılan ülkeleri, Irak, Almanya ve ABD olarak sıraladı.
***
TİM kayıtlarına göre, ülke gruplarına baktığımızda;2024 yılında, dokuz ayda, 166,2 milyar dolarlık ihracatın,72.6 milyar dolarıAB’ye yapılmış.Diğer Avrupa Devletlerine ise, 16 milyar dolarlık bir ihracat gerçekleşmiş.
***
Orta Doğu ülkelerine 21 milyar dolar, Bağımsız Devletler Topluluğu’na 17 milyar dolar, Afrika ülkelerine 14 milyar dolar ve nihayet Serbest Bölgelere2,4 milyar dolarlık bir ihracat söz konusu.
***
Biliyorsunuz, Bağımsız Devletler Topluluğu, SSCB'nin dağılmasının ardından 11 ülkenin katılımı ile kurulan bir siyasi ve ekonomik bir topluluk. Katılımcı ülkeler Azerbaycan, Ermenistan, Belarus, Kazakistan, Moldova, Kırgızistan, Rusya, Tacikistan, Türkmenistan, Özbekistan ve Ukrayna...
***
Dikkat ederseniz, 2024’ün ilk dokuz ayında yapılan ihracatın yarıdan biraz fazlası Avrupa ülkelerine…
Evet. Benim ilmim bu kadar yetiyor. Daha ileri değerlendirmeyi, uzmanlara bırakalım.