Çandır, şimdi yerinde yeller esen, ismi dahi unutulan eski bir mahallemiz… İsmi gitti kendisi kaldı yâdigar desek de, inşaat tabelalarında ismi yaşıyor. Çandır Camii duruyor, Allah’tan…
***
TOKİ’nin bir dönüşüm projesi tanıtım panosunda dikkatimi çekti. İşin özü şu; “T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile TOKİ tarafından yürütülen proje kapsamında dönemin Büyükşehir Belediye Başkanı Mustafa Çelik’in büyük uğraşlar sonucu karayollarından aldığı arsaya, otopark, ofis ve otel binasının yanı sıra altyapı ve çevre düzenlemesi de yapılacak.” Gazete haberi böyle.
***
Tabii, tabela da işin yüklenicisi, ihale bedeli, başlangıç ve bitim tarihi gibi bilgiler var. Adres olarak da Çandır Mahallesi, verilmiş.
***
Benim bildiğim, Düvenönü’nde, Atatürk Bulvarı üzerinde, onun da yerinde yeller esen, Dilaverpaşa Mahallesi’nde bir karayolları lojmanları vardı. Yetmişlerin başında yapılmıştı. Depremde hasar görmüş.
***
Şayet burası ise Çandır Mahallesi değil, Dilaverpaşa Mahallesi olacak. TOKİ neden, Çandır Mahallesi dedi bilemiyorum. Biz, böyle biliyoruz… Yok yanlış biliyorsak, uyarsınlar. Aksi durumda, kent hafızasına yanlış bilgi sunmasınlar.
***
Dostlar, bu kentin hafızasına o kara çok yanlış, çok eksik bilgi eklediler ki, hangisini temizleyeceğimize biz de şaşırdık. Bu da, genellikle belediyeler başta olmak üzere, kamu kesimince yapılıyor. Çalışanlar da bu bilgilere, kamuyu kaynak gösteriyor.
***
Geçenlerde, bir yerel gazetede, Kayseri Belediye Başkanları listesi verilmiş. İnanın okuyunca küçük dilimi yuttum. Kavuncu ve Çalık yok. Niyazi Bey için de “1957-1960” notu düşülmüş. Kaynak olarak da Büyükşehir verilmiş.
***
Listenin tamamına yakını yanlıştı. Büyükşehir’de de böyle bir bilginin olmadığına emindim. Ayrıca, merhum Necmettin Çalışkan bunların ismini, kronolojik olarak vermiş, bir çalışmasında. Ben de; “Kuruluşundan Günümüze Kayseri Belediye Başkanları” (Büyükşehir Yayınları) isimli çalışmamda buradan alıntı yapmış, son dönemdekileri ilave etmiştim.
***
Basın daire Başkanı, dostum Cenani Ayaydın’ı aramış, bu konuda hem gazetenin ve hem de yazarın ismini vermiştim. O da çok duyarlı davrandı, ilgiliyi aramış, doğru liste verilmiş, web sitesinde, değiştirilmiş. Peki, eski listeyi alıp, bununla amel edeceklere ne yapacağız?
***
Çandır Mahallesi, Devlet Hastanesi karşısında, Salih Avgun Paşa İlkokulu’nun bulunduğu bölgeye düşer… Genellikle çiftçi insanlar otururdu. Orta gelirli, zengini azdı. Çandır Camii ve Çandır Fırını etrafında oluşmuştu. Zenginlerinin, Karpuzatan’da ve Pervana yazısında büyük tarlaları vardı.
***
O da Atatürk Bulvarı’nda ama caddenin tren garına yakın yerinde… Devamında, Örnekevler var. Çandır Mahallesi ile Örnekevleri, Salih Avgun Paşa Caddesi ayırır. Batısında Atatürk Bulvarı, doğusunda Hacıkılınç Mahallesi, Güneyinde Yalman, Yenice İsmail ve Dilaverpaşa mahalleleri var. Kabaca hudutları böyle… Kulpak, mahalle miydi? Bilemiyorum. Ama Develi de bu isimle bir mahalle var.
***
O bölgede bulunan beş mahalle birleşti, Mimarsinan Parkı yapıldı. Dört bir yanı da iskana açıldı. Bu mahalleler de Yalman, Yenice İsmail, Çandır, Dilaverpaşa, Hacıkılınç… Hepsine birden, Gevher Nesibe Mahallesi ismi verildi.
***
Parkın projesi ve kamulaştırılması, büyük ölçüde, Hüsamettin Çetinbulut’un başkanlığı döneminde yapıldı. Merhum Niyazi Bahçecioğlu devam etti… Bugünkü şeklini Şükrü Karatepe zamanında aldı. Sonra, etrafına dikilen devasa binaların, planlaması hangi dönem de yapıldı, bilmiyorum?
***
Hüseyin Cömert Hocamızdan öğrendiğimize göre, eski mahalle isimler, cemaat, oymak, boy, “mütegallibe/ayan”, “ulema”, kamu görevlilerine vs. izafeten verilmiş. Bunlar, kırk-elli hanelik küçük küçük mahalleler…
***
Dilaver Paşa, 17. yy’da Kayseri mutasarrıflığı yapmış. Kayserili olduğu söyleniyor. Mahalle, adına izafeten verilmiş. Şimdi ise böyle bir mahalle yok… Umarım, burada bir yer ismi verilmiştir. Tabii, kaldırılan diğer mahallelerin isimleri de… Unutmayın bunlar, bu kentin önemli bir hafızası. Yine Cömert Hocamızın bu konuda ciddi çalışmaları var. Mutlaka ona başvurmak lazım.
***
Bir de ERÜ’de görevli iken Yaşar Elden dostumuzun teşviki ile Mehmet Çayırdağ ve merhum Necmettin Çalışkan’ın, eski mahallelerle ve sakinlerini tanıtıcı çekimleri var. Çok kıymetli bir hazine… Bunun bantlarının ERÜ’de olması lazım. Bir nüshasının Cömert’te olduğunu biliyorum. Çalışkan, görevi nedeniyle, şehrin çok önemli hafızalarından birisiydi. Şehrin merkezini, avuç içi gibi bilirdi…
***
Kısaca, “kentin hafızası” ile kimse oynamasın. Geleceğe yanlış bililer bırakmasın. Bu işi erbabına bıraksın. Çok iyi ederler…