Türkiye’de 6 Şubat depremi akabinde farklı bir Deprem Ekonomisi ve kaynaklarının oluştuğu kesin.
Bu alanda sektör bazında sanırım İnşaat sektörü ve buna paralel olarak Konut en önemli lokomotif durumunda.
Bugün sizlere İnşaat ve Konut sektörüne dair veriler ve Deprem bölgesinin bu sektörü getirdiği katkıları aktarmaya ve son sektörel durumu gözler önüne sermeye çalışacağım.
SEKTÖR YÜZDE 9,3 BÜYÜDÜ
Deprem bölgesinin yeniden imarı ve canlanan konut talebiyle inşaat sektörü yüzde 9,3 büyüdü.
Kim yapıyor bu tespiti?
TÜİK’in açıkladığı 2024 yılı büyüme rakamlarını değerlendiren Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) Başkanı M. Erdal Eren, “2024 yılında deprem bölgesinin yeniden inşa çalışmaları sektörümüzün büyümesine en önemli katkıyı verirken, özellikle yılın son döneminde kredi faizlerindeki düşüşlerin sonucunda konut satışları da ivme kazanmıştır. Bunun bir sonucu olarak da inşaat sektörü 2024 yılında yüzde 9,3 büyüme oranını yakalamıştır” dedi.
İnşaat sektörünün çatı kuruluşu olan Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) Başkanı M. Erdal Eren, Türkiye İstatistik Kurumu’nun açıkladığı 2024 yılı büyüme rakamlarını yazılı bir açıklama ile değerlendirdi:
DURAĞANLIK, FAİZLERDE DÜŞÜŞ!
Devam edelim M. Erdal Eren’in sektöre dair tespitlerine.
“2024 yılında yüzde 3,2’lik büyüme oranı ile her ne kadar orta vadeli program hedefinin altında olsa da ekonomik istikrarı koruyacak bir büyüme sağlanmıştır.
Burada kısmi de olsa bir dengelenmeden bahsedebiliriz, çünkü ekonomi hızlı büyümeden ziyade istikrar temelli bir büyüme patikasına geçmiştir. Bununla birlikte, inşaat sektörü yüzde 9,3 oranı ile genel ekonomik büyümenin oldukça üzerinde bir performans sergilemiştir.
2024 yılında deprem bölgesinin yeniden inşa çalışmaları sektörümüzün büyümesine en önemli katkıyı verirken, özellikle yılın son döneminde kredi faizlerindeki düşüşlerin sonucunda artan konut talebi ve kentsel dönüşüm projeleri sektördeki büyümeyi destekleyen ana unsurlar olmuştur.
Afet bölgelerinde hızlı konut inşası sürecinin yanı sıra büyükşehirlerde lüks ve orta segment konut projeleri sektörün büyümesine katkı sağlamıştır. Konut fiyatlarındaki durağanlık ile birlikte konut kredi faizlerindeki bir miktar gerileme satışların canlanması için itici güç olmuştur.
Aynı zamanda kamu yatırımlarındaki yavaşlamaya rağmen özel sektör yatırımlarının sürmesi ve özellikle ticari projelerin artması bu büyümeye önemli bir katkı sağlamıştır.
Ayrıca kentsel dönüşüm projeleri, ekonomik daralma dönemlerinde bile sürdürülmesi gereken stratejik projelerdir. Bu tür projelerin yaygınlaşması, inşaat sektörüne sürekli bir iş hacmi sağlamaktadır.
Elbette inşaat malzemelerindeki fiyat artışlarının da katma değerdeki büyümeyi etkilediği unutulmamalıdır. Mevcut faiz indirimi beklentileri ile birlikte konut kredi faizlerindeki düşüşün sürmesi halinde, konut talebi gelecek dönemde daha da hızlanabilir ve sektörümüzün büyümesine daha fazla katkı yapabilir.”
KONUT SATIŞINDA İVME SÜRÜYOR
Bu da bir başka görüş sektörün durumuna dair son verilerle.
Şubat ayı konut satış verilerini değerlendiren Gayrimenkul Girişimcisi ve Mars Gayrimenkul Yönetim Kurulu Başkanı Hakan Bucak, “Türkiye genelinde konut satışları şubat ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 20.1 oranında artarak 112 bin 818 oldu. Böylece Temmuz 2024 tarihinde başlayan artış serisi 8. ayına girdi. Ayrıca 2020 yılındaki kampanyalı dönemden sonra, yüksek kredi faizine rağmen tüm zamanların en yüksek ikinci şubat ayı satışı gerçekleşti. Bu da konuta talebin ne kadar güçlü olduğunu gösteriyor.” dedi.
Yabancıya satış tarafında ise düşüşün sürdüğünü ifade eden Hakan Bucak, “Yabancılara yapılan konut satışları şubat ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 21.1 oranında azalarak 1.457 oldu. Adet bazında son 8 ayın en düşük rakamı. Ayrıca toplam satıştaki pay sadece yüzde 1.3. Yabancıya satış Türkiye için çok önemli, o nedenle bu alanda iyileştirici adımlara ihtiyaç var.” diye konuştu.
FAİZ DÜŞERSE REKOR GELİR
Konut yatırımcısını harekete geçiren etkenlere değinen Hakan Bucak, “Konut fiyatları artacak öngörüsü, farklı yatırım araçlarının cazibesini yitirmesi, yapılan kampanyalar ve birçok vatandaşın kiracı kalmak istememesi konut satışlarını artıran ana faktörler oldu. Ayrıca amortisman sürenin yeniden 16-17 yıl gibi cazip noktalara gelmesi de yatırım amaçlı alımı tetikledi.” dedi. Konut kredi faizlerinde bir indirim olması halinde yılın kalan kısmında da hareketliliğin süreceğini dile getiren Bucak, “Konut satış verileri gösteriyor ki, 2025 yılında 1.5 milyon bandı aşılarak tarihi rekora imza atılabilir.” ifadelerini kullandı.
UYGUN ŞARTLAR VARSA BEKLEMEYİN
Bir de alıcılara uyarıda bulunuyor Hakan Bucak ve diyor ki;
Uygun şartlara sahip tüketicinin alım kararını ötelememesi gerektiğine dikkat çeken Hakan Bucak, “İkinci el piyasada fiyatlar dip yaptı. Yeni konutlarda da maliyet artışı tam anlamıyla satış fiyatına yansımadı. Kimi tüketici kredi faizinin düşmesini bekliyor. Ama faiz düşüp talep artınca fiyatlar da yükseliyor. Bu nedenle beklemenin doğru olmadığını düşünüyorum.” dedi. Piyasadaki yeni konutların orta üstü ve üst gelir grubuna yönelik olduğunu hatırlatan Bucak, dar ve orta gelirli için kamunun devreye girmesi gerektiğini söyledi. Hakan Bucak, sosyal konut seferberliği ve ilk kez ev alacaklara düşük faizle kredi gibi hamlelerin beklendiğini ekledi.
İNŞAAT MALİYET ENDEKSİ
TÜİK Verilerine göre İnşaat Maliyet Endeksi, Ocak 2025 rakamları bağlamında ise ülkemizde inşaat maliyet endeksi yıllık %26,61 arttı, aylık %9,10 arttı.
Buna göre; İnşaat maliyet endeksi, 2025 yılı Ocak ayında bir önceki aya göre %9,10 arttı, bir önceki yılın aynı ayına göre %26,61 arttı. Bir önceki aya göre malzeme endeksi %1,96 arttı, işçilik endeksi %23,58 arttı. Ayrıca bir önceki yılın aynı ayına göre malzeme endeksi %22,39 arttı, işçilik endeksi %34,37 arttı.
Bina inşaatı maliyet endeksi, bir önceki aya göre %9,39 arttı, bir önceki yılın aynı ayına göre %27,09 arttı. Bir önceki aya göre malzeme endeksi %1,91 arttı, işçilik endeksi %24,14 arttı. Ayrıca bir önceki yılın aynı ayına göre malzeme endeksi %23,28 arttı, işçilik endeksi %33,76 arttı.
Bina dışı yapılar için inşaat maliyet endeksi, bir önceki aya göre %8,13 arttı, bir önceki yılın aynı ayına göre %25,05 arttı. Bir önceki aya göre malzeme endeksi %2,14 arttı, işçilik endeksi %21,58 arttı. Ayrıca bir önceki yılın aynı ayına göre malzeme endeksi %19,67 arttı, işçilik endeksi %36,65 arttı.
PEKİ SEKTÖRÜN CİRO ENDEKSİ?
TÜİK tarafından Ciro Endeksleri, Ocak 2025 rakamları açıklandı.
Verilere göre de Toplam ciro yıllık %35,4 arttı.
Sanayi, inşaat, ticaret ve hizmet sektörleri toplamında ciro endeksi (2021=100), 2025 yılı Ocak ayında yıllık %35,4 arttı.
Toplam cironun alt detaylarına bakıldığında; 2025 yılı Ocak ayında yıllık sanayi sektörü ciro endeksi %25,6 arttı, inşaat ciro endeksi %54,2 arttı, ticaret ciro endeksi %35,9 arttı, hizmet ciro endeksi %47,6 arttı.
Sanayi, inşaat, ticaret ve hizmet sektörleri toplamında ciro endeksi (2021=100), 2025 yılı Ocak ayında aylık %1,6 arttı.
Toplam cironun alt detaylarına bakıldığında; 2025 yılı Ocak ayında aylık sanayi sektörü ciro endeksi %0,2 azaldı, inşaat ciro endeksi %10,2 arttı, ticaret ciro endeksi %0,6 arttı, hizmet ciro endeksi %5,0 arttı.
TÜİK KONUT SATIŞ RAKAMLARI
Yine TÜİK verilerinden devam edelim.
TÜİK Konut Satış İstatistikleri, Şubat 2025 rakamlarını açıkladı.
Türkiye genelinde Şubat ayında 112 bin 818 konut satılırken, bu rakam Kayseri’de Şubat ayında 2 bin 351 konut satışı olarak gerçekleşti.
Öte yandan Sivas’ta Şubat ayında 661 ve Yozgat’ta Şubat ayında 431 konut satıldı.
Türkiye genelinde Şubat ayında 112 bin 818 konut satıldı
Türkiye genelinde konut satışları Şubat ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %20,1 oranında artarak 112 bin 818 oldu. Konut satış sayısının en fazla olduğu iller sırasıyla 19 bin 347 ile İstanbul, 10 bin 791 ile Ankara ve 6 bin 899 ile İzmir olurken, en az olduğu iller sırasıyla 24 ile Ardahan, 70 ile Tunceli ve 73 ile Bayburt olarak gerçekleşti.
Konut satışları Ocak-Şubat döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre %29,1 oranında artarak 224 bin 991 olarak gerçekleşti.
İPOTEKLİ KONUT SATIŞI 16 BİN 778
Türkiye genelinde ipotekli konut satışları Şubat ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %90,1 oranında artarak 16 bin 778 oldu.
Toplam konut satışları içinde ipotekli satışların payı %14,9 olarak gerçekleşti. Ocak-Şubat döneminde gerçekleşen ipotekli konut satışları ise bir önceki yılın aynı dönemine göre %127,3 oranında artarak 33 bin 504 oldu.
Şubat ayında 3 bin 956; Ocak-Şubat döneminde ise 7 bin 812 ipotekli konut satışı, ilk el olarak gerçekleşti.
Diğer satış türleri sonucunda 96 bin 40 konut el değiştirdi
Türkiye genelinde diğer konut satışları Şubat ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %12,9 oranında artarak 96 bin 40 oldu. Toplam konut satışları içinde diğer satışların payı %85,1 olarak gerçekleşti. Ocak-Şubat döneminde gerçekleşen diğer konut satışları ise bir önceki yılın aynı dönemine göre %20,1 oranında artarak 191 bin 487 oldu.
İLK VE İKİNCİ EL KONUT SATIŞ SAYISI
Türkiye genelinde ilk el konut satış sayısı Şubat ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %18,2 oranında artarak 33 bin 784 oldu. Toplam konut satışları içinde ilk el konut satışının payı %29,9 oldu. İlk el konut satışları Ocak-Şubat döneminde ise bir önceki yılın aynı dönemine göre %23,6 oranında artarak 66 bin 569 olarak gerçekleşti.
Öte yandan Türkiye genelinde ikinci el konut satış sayısı Şubat ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %21,0 oranında artarak 79 bin 34 oldu. Toplam konut satışları içinde ikinci el konut satışının payı %70,1 oldu. İkinci el konut satışları Ocak-Şubat döneminde ise bir önceki yılın aynı dönemine göre %31,6 oranında artarak 158 bin 422 olarak gerçekleşti.
YABANCILARA KONUT SATIŞI
Yabancılara yapılan konut satışları Şubat ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %21,1 oranında azalarak bin 457 oldu. Şubat ayında toplam konut satışları içinde yabancılara yapılan konut satışının payı %1,3 olarak gerçekleşti. Yabancılara yapılan konut satış sayısının en fazla olduğu iller sırasıyla 539 ile İstanbul, 503 ile Antalya ve 89 ile Mersin oldu.
Yabancılara yapılan konut satışları Ocak-Şubat döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre %23,1 oranında azalarak 3 bin 4 oldu.
Ülke uyruklarına göre en çok konut satışı Rusya Federasyonu vatandaşlarına yapıldı
Şubat ayında ülke uyruklarına göre en fazla konut satışı sırasıyla 256 ile Rusya Federasyonu, 133 ile İran ve 99 ile Irak vatandaşlarına yapıldı.
DURUM BUDUR…
Sektörde durum budur.
Nasıl yorumlamak isterseniz rakamları yukarıda verdim.
Hayra da yorsanız da, şerre de yorsanız da 2025 yılının geçen yıllara oranla daha da zorlu geçeceği ortada.
Eğer Suriyeliler de giderse.
Olayın boyutları başka bir tabloya evrilebilir.
Beklemek lazım.
Görmek lazım.
Siyasi aksiyonların bu sektöre etkisi ne olacak şimdiden kestirmek mümkün değil.
Zira ekonomi ve dövizle ilgili tablo da karmakarışık.
Mart ve Nisan ile birlikte iki bayramın yansımalarına bakacağız kısmetse.