Zor bir soru, “Akıl mı öncelikli, ahlak mı?” sorusu.
Ben bu soruya ilk bakışta, ”Ahlak öncelikli” olarak cevapladım.
Evet, Allah, birçok ayette “Akletmez misiniz,” diyerek olayları akıl süzgecinden geçirmemizi istese de, bilgi birikimi ile aklı birleştirip uygulamaya geçerken ya “Ahlak” yoksa?
Yüce Allah, ahlak, bozulmaya doğru yol alanlara şöyle diyor…
Enfâl Suresi, 53. Ayet: “Bu cezalandırmanın sebebi şudur: Bir toplum, kendisinde bulunan güzel ahlâk ve meziyetleri değiştirmedikçe Allah da onlara verdiği nimetleri değiştirmez. Hiç şüphe yok ki Allah hakkıyla işiten ve kemâliyle bilendir.”
Elbette Akıl ve aklı kullanarak düşünmek ve ona göre karar vermek olmazsa olmazlardandır.
Düşünürken, ilimden yana bilgi sahibi olmak gerekir.
Ahlak ve bilimi birleştirip uygulamaya koyarken de işte o noktada “Ahlak” olmazsa olmaz değil midir sizce?
Toplum içinde bir takım insanların, gücü ellerine geçirince ya da arkalarına alınca, ahlaki davranışları ötelediklerine şahit oluyoruz.
Önceki Diyanet İşleri Başkanı Mehmet Görmez’in söylemi ile çağın “Gazali’si” olarak adlandırılan Taha Abdurrahman, Yunan felsefesine göre “Düşünüyorum, öyleyse varım” sözünü kabul etmiyor.
O, “Ahlaklıyım, öyleyse varım” tanımlaması daha doğru olduğunu savunuyor.
Açıkça ifade etmek gerekirse, Ahlaklı olmayı ben de her şeyin önünde tutuyorum. Ne kadar bilgili olursanız olun, bilgilerinizi ne kadar akıl süzgecinden geçirirseniz geçirin, eğer davranışlarınızı ve alacağınız kararları “Ahlak çemberi” içinde almamışsanız, doğru bir şey yaptığınızı düşünemezsiniz.
XXX
İşte ülkenin geleceğine bu bakış açısıyla değerlendirmek gerekir.
Birçok kez yeri geldiğinde de yazdığım gibi, insan olmanın da 5 şartı vardır.
İnsanlara karşı sayı, sevgi, muhabbet, merhamet ve adalet içinde davranmak gerekir. Bu da insanlar için “Ahlaklı” olmanın göstergelerinden biridir.
İnsan olmanın da göstergesidir.
Hele ki yaşadığımız ve içinde geçtiğimiz şu dönemlerde, ilim katkılı aklı kullanırken, ahlakı da öncelememiz gerekir diye düşünüyorum…
Toplumun refahı, huzuru ve mutluluğu, akıldan önce ahlaki değerleri önceleyen davranışlar önemlidir.
XXX
Son olarak bir anekdot…
Geçtiğimiz gün bir dost; “Abi… Geçmişte seni daha sivri yazarken, attığın çimdiklerle morartırken bilirdik, bu aralar çok da sivri gitmiyorsun” dedi…
O’na birkaç gün önce gazetemizin Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Sevgili Mustafa CENGİZ ile aramızda geçen şu konuşmayı naklettim…
Telefon açmıştım bir konu için Sayın Cengiz’e…
Konuşma arasında, “Yakın zamanda çıkması muhtemel etki ajanlığı çıkana kadar yazalım bakalım, sonra artık yazmayı bırakırız” dedim.
“O hoo abi… Kanun çıkalı ne zaman oldu” dedi.
İnanmadım; “Yok ya, daha çıkmadı” deyince ekledi; “Sizin evde oldukça eski” dedi…
Doğru, bizim evde yasa çıkalı epey oldu…