Otuz üç yıllık saltanatında hiç sefere çıkmayan, hayatının büyük bir bölümünü Yıldız Saray’ında geçiren,“Sultan Hamid”e izafeten “Abdülhamid Han” adı verilen sondaj gemisi, Akdeniz’de, doğal gaz arama “seferine” çıktı… Tabii, mehter eşliğinde değil, sondaj gemisi ile. Gazası mübarek olsun…
***
Umarım,“küffarı” tiril tiril titretir. Mesela, “Barbaros” dense anlamlı olurdu… Zira o, denizde “sefere” çıkardı…“Top sesleri nereden geliyor/ Barbaros belki seferden geliyor”(Yahya Kemal) dizeleri ile onurlandırılmıştı.
***
Tabii, bir de Ulu Hakan’ın “sefere” çıkması bir yana döneminde, 1,5 milyon kilo metre kareye yakın toprak kaybedildi. Yine bu dönemde, satılmadı denene inanmayın,“İsrail oğullarına” toprak satışı yapıldı, tefecilerden (özellikle Rodschiller) borç alınmaya devam edildi. Battığımızın resmen ilanı olan Muharrem Kararnamesi çıkartıldı (1881), Duyunu Umumiye kuruldu (1881-1923).
***
“1881'de, damga [vergisi], alkollü içki, balık avı, tuz, tütün ve ipekten [rüsumu sitte] alınan vergilerin tüm geliri iç ve dış borçlara ayrıldı. Bu vergileri toplama ve alacaklılara ödeme görevi de yeni kurulan Düyun-u Umumiye İdaresi’ne verildi. Bu kurum kurulduktan sonra da Osmanlı İmparatorluğu mali sıkıntılar nedeniyle dış borç almak zorunda kaldı.
***
Lozan Antlaşması ile Osmanlı İmparatorluğu'nu yarı sömürge seviyesine indiren bu kurumun vergi gelirlerini denetlemesi sona erdirildi. Sadece borçların alacaklılara paylaştırılması görevini sürdürmeye devam etti. Bu borçlar, İmparatorluk çöktükten sonra, İmparatorluk topraklarında kurulan devletler ve Türkiye arasında paylaştırıldıysa da en büyük borç yükü Türkiye'ye verilmiştir.” (wikipedia). Duyunu Umumiye; Osmanlı’nın iç ve dış borçlarını denetleyen, alacaklarını doğrudan tahsil eden bir kuruluş.
***
Yunanlılar yenildi (1897). Ordu Atina’ya girmek istiyor. Komutan Gazi Ethem Paşa… Bunu, sadrazam Halil Rifat Paşa’a da destekliyor. Ama Cennet Mekân Sultan Abdülhamit Han, 4 milyon altın karşılığı vazgeçiyor. Oysa Atina’ya girmek an meselesi…
***
Tabii, “Mustafa Kemal Atatürk” yerine ikameye çalışıldığından, dağa, taşa, yola, bulvara “Sultan Hamit” adı verildiğinden bunu da yadırgamadık… Sistemli ve bilinçli olarak “Atatürk” ismi kaldırılıp başka isim ya da Osmanlı Sultanlarının özellikle Sultan 2. Abdülhamit’in isminin objelere verilmesine alıştık artık.
***
Tabii, konu sondaj, konu doğal gaz olunca, bir uzmana kulak verelim ve son hamlenin ne anlama geldiğini ya da gelebileceğini, yerbilimci Prof. Dr. Övgün Ahmet Ercan (Jeofizik Y. Mühendisi, 10.08.2022) Hocamızın “twite”lerinden paylaşalım (@ovgunaercan). Twite hatırlatan dostum Mehmet Bekarlara teşekkürler.
***
Hocamız, bir sondaj işinde adım adım olması gerekeni anlatmış. Sonuçta bunlar yapıldıysa anlamlıdır, diyor. Adımlar şöyleymiş:
- Geçirdiği birikim ile avkulanma evrimini[n], yaşına bakılır (1-3 ay).
- Jeofizik gemisi: sismik, gravite, manyetik ölçüm aygıtları ile donatılıp denizin 5 ile 7 km derinliğinin sanal jeofizik çıkarılır (1-5 yıl).
- Bu veriler jeofizik veri işlem yöntemleriyle işlenir (4-12 ay)
- Bir Araştırma kuyusu açılıp içine fiziksel özellikleri (ses geçirme hızı, yoğunluk, gözenekli, geçirgenlik, doygunluk, elektrik[i] iletkenlik, birim türü, kökeni gibi) değerleri ölçen jeofizik kuyu ölçeri indirilir, fiziksel değerler belirlenir,(anjiyo gibi) (1-3 ay).
- Bu bilgiler kullanılarak, yeraltı/denizaltının andıran görüntüsü çıkarılır (1-5 ay). Yeniden yorumlanır.
- Bu görüntülerin içinde, kaynak oluşturabilecek yeraltı kapanları; jeofizik, jeoloji, petrol mühendislerince yorumlanır (2-3 ay). Olumluysa, "olası kapan bulundu" denir.
- Üst yönetim Araştırma kuyuları açılması için ikna edilir(1-3 ay).
- Bu aşamaya kadar olan işlemlerle "petrol/gaz bulundu" denmez, "olası kapan bulundu" denir.
- Siyasetçiler bilgilendirilir. Onlar ikna edilir. Arama sonrası delme işlemleri için kaynak araştırılır (1-2 yıl) ya da yabancı ortak aranır.
- Petrol mühendislerince, bir kapan için ortalama 7-10 delgi açılır. Delgi boyları 3 ile 6 km arası değişir. Bir delgi 5 ay ile 1,5 yıl alır. Derinden alınan örnekleri jeoloji mühendisleri tür, yaş, ortam tanımı yapar.
- Delme aşamalarında jeofizik mühendisleri kuyu içi ölçüleri alırlar. Olumluysa "petrol/gaz) bulundu" denir(5 yıl-15 yıl).
- Tüm kuyular bitince, petrol mühendisleri; sağma, çıkartma, üretim, ulaştırma, birikim boyutu, verimlilik, işletilebilirlik deney, taslak ile kestirimleri yaparlar.
- Kazançlı ise; Şu büyüklükte bir petrol/gaz yatağı bulundu diye duyurulur. Olumsuz ise kuyular kapatılır (zarar yazar).
- Olumluysa, işletme kaynağı aranır. Bulunursa işletmeye alınır,(1-2 yıl).
- Eğer Abdülhamit Han bugün Antalya körfezine delmeye gidiyorsa, önceki adımlar başarılı olarak geçilmiş demektir. Ya da dışa blöf, içe seçim yatırımı demektir. Delinecek yerden gaz çıkarsa şaşarım.
Haydi Uğurlusu. /