KADİR DAYIOĞLU


2025 BÜTÇESİ

Unutmasın, son yirmi yılda, kamuda çalışan sayısı, azalacağı yerde, yüzde 100 artmış. Yine, AK Parti programlarında, personel sayısınız azaltıp, “etkin ve verimli” bir personel politikası uygulanacağı vaadinde bulunmuştu. “Nereden nereye!”


Nefes Gazetesi, zor zamanda yayın hayatına girdi. Bildik, çok zengin bir yazar kadrosu var. Ömrü ne kadar sürecek? Bol satışlar, dilemekten başka bir şey gelmiyor elimizden. Odatv’nin edindiği bilgiye göre ilk gün, 19 Aralık’ta 61 bin 340, ikinci gün 20 Aralık’ta ise ilk günün de üzerine çıkarak 73 bin 122 tiraja ulaşmış.

***

Amacım şu: Bu denli “yandaşın” olduğu bir medya dünyasında, “nefes alabileceğimiz” bir gazeteyi tanıtmak ve hem de, alıntı yaptığım, 2025 Merkezi Yönetim Bütçesi ile ilgili özet vermek istedim. Bu bütçe, kamu maliyesinin ne durumda olduğunu gösteriyor. Gazete muharrirlerinden Emre Deveci güzel bir özet yapmış. Ben de oradan yararlandım. (21 Aralık 2024, NEFES.COM.TR)

***

2025 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi dün TBMM Genel Kurulu'nda yapılan oylamayla kabul edildi. Kabul edilir, ne var ki, bunda demeyin? Perşembenin gelişi çarşambadan belli olur derler. Bakınız nasıl.

***

567 milletvekilinin katıldığı Genel Kurul'daki oylamada teklif, 249'a karşı 317 oyla kabul edildi. Demek ki, otuzu aşkın milletvekili katılmamış, şu ya da bu nedenle. 

***

Yanlış bilmiyorsam AK Parti mecliste 267, MHP 47 ve Hüda Par 4 sandalyeye sahip. Etti mi, 318… Oylamaya katılmayan milletvekili sayısı otuzun üzerinde.  Bu, 360’ın sinyali olmasın. Unutmayın, DEVA ve Fazilet blokunun 30 milletvekili var.

***

Bütçe, 14 trilyon 731 milyar lira gider, 12 trilyon 800 milyar lira ise gelir hedefleniyor. Bütçe açığının ise 1 trilyon 931 milyar TL olması öngörülüyor.

***

Orhan Veli merhumun dediği gibi; “Cep delik, cepken delik /Yen delik, kaftan delik/ Don delik, mintan delik/ Kevgir misin be kardeşlik.”

***

Hakkında “nas” olmasına rağmen, Bütçede öne çıkan gider kalemlerinin başında ise, tüm bakanlıkların bütçesini aşan, “her kötülüklerin anası!” faiz giderleri geliyor.

***

Mehmet Şimşek'in, Mayıs 2023'te, Hazine ve Maliye Bakanlığı koltuğuna oturmasının ardından kur ve enflasyonla birlikte faizler de hızla artmıştı. 2024 yılı bütçesinde faiz giderlerinin 1 trilyon 254 milyar TL olması öngörülmüştü ancak aralık ayı ile birlikte bu rakamın aşılması bekleniyormuş. Dedim ya, “evdeki hesap çarşıya uyarsa!”. “Bu değirmen iyi değirmen eğer suyu gelirse!”

***

2022'de 311 milyar TL, 2023'te 675 milyar TL, 2024'te 11 ayda 1 trilyon 195 milyar TL olan faiz giderleri, 2025'te neredeyse 2 trilyon TL'ye dayanacakmış.

***

Faiz giderleri sadece iki yılda neredeyse üçe katlanmış olacak. Giderek artan bir yükseliş. Bu paralar kimin cebine gidecek? Güldürmeyin beni, Tabii ki varsılların… Camilere yakın çay ocaklarına oturup, bir bardak çayı 7,5 liraya içen, namaz vaktini bekleyen hacı amcalara gidecek değil her halde.  Tabii, zemherinin çat ayazında, titreyerek, duraklarda, otobüs bekleyen, “benim bacılarımın” da…

***

4 Aralık 2016 tarihinde, Tayyip Bey, Kayseri Sanayi Odası ödül töreninde, “tulumbada su kalmadığını!” söylerken, toplantıya katılan Sayın Abdullah Gül’de; “Umutsuzluğa kapılmayın!”, demişti, hazuruna. Abdullah Bey, şimdi aynı görüşte mi, acaba?

***

Biz de o günlerde şöyle yazıyorduk; “Eski krizler ‘V’ şeklindeydi, vurdu çıktı. Ufukta gözüken ‘L’ ye benziyor, vuracak ama ne zaman çıkacak, belli değil!”, türünden değerlendirmeler yapıyorduk. Aradan sekiz-dokuz yıl geçti; “batı yakasında değişen bir şey yok”, daha zor günler bekliyor bizi. 

***

İşin garibi; “atı, arabası, evi” olmayan, çayevinde, bırakın ikramı, bir bardak içmeye zorlanalar hâlâ, “her yer araba dolu, lokantalar tıka basa!” diyor. Ama kendisinin neden arabası yok, neden o lokantalara gidemiyor, bunu sorgulamıyor. Olsun, nasıl olsa, Suriye’yi fethettik!..  

***

Yükseköğretim Kurulu ve Kredi ve Yurtlar Genel Müdürlüğü gibi özel bütçeli kurumlar dahil edildiğinde Millî Eğitim Bakanlığı bütçesi 2 trilyon 187 milyar TL'ye yükseliyor ve sadece bu durumda faiz giderlerini sınırlı düzeyde aşabiliyor.

***

2025 bütçesinde Sağlık Bakanlığı'na 1 trilyon 20 milyar TL ayrıldı. Sağlık Bakanlığı bütçesinin 105 milyar TL'lik kısmı, yani yüzde 10,2'si ise şehir hastanelerine kira ve hizmet bedeli olarak aktarılacak.

***

Bütçede Diyanet İşleri Başkanlığı'na ise 130 milyar TL ayrıldı. Bir şey anımsatayım, Kayseri’de imam açığı olduğu haberi basına düştü. Mutlaka bu açığın kapatılması lazım. Yoksa; Allah geçinden versin, “Cenazemizi yıkayacak, kaldıracak” imam bulamayız. 

***

Bütçede 2025'te tüm personel giderlerinin toplamının 3 trilyon 476 milyar TL olması öngörüldü. Dostlar, Bakan Mehmet Şimşek, “kamuda personel sayısını azaltacağız”, demiş. Mümkün mü? Sanmıyorum. Zira, krizin devam ettiği bir süreçte, bilakis, kamu istihdamı artar. 

***

Unutmasın, son yirmi yılda, kamuda çalışan sayısı, azalacağı yerde, yüzde 100 artmış. Yine, AK Parti programlarında, personel sayısınız azaltıp, “etkin ve verimli” bir personel politikası uygulanacağı vaadinde bulunmuştu. “Nereden nereye!”