TAD Derneği Başkanı Doç Dr. Murat Gültekin’den ezber bozan açıklamalar!

‘İyi eğitim almamak riski artırıyor’

KÜLTÜR-SANAT 26.11.2021 15:51:00 0
TAD Derneği Başkanı Doç Dr. Murat Gültekin’den ezber bozan açıklamalar!

Türkiye Alzheimer Derneği (TAD) Kayseri Şubesi Başkanı ve Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı öğretim üyesi Doç. Dr. Murat Gültekin, Alzheimer, hastalığı hakkında bilgiler verdi. Hastalığın en fazla 65 yaş aralığında görüldüğüne vurgu yapan Gültekin, “İyi eğitim almamış olmak Alzheimer artırır. Risk azalsın istiyorsanız en az lise eğitimi almak gerekiyor. Kadınlarda Alzheimer görülme oranı biraz daha sıktır. Depresyon Alzheimer riskini artırır” dedi.

Türkiye Alzheimer Derneği (TAD) Kayseri Şubesi Başkanı ve Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı öğretim üyesi Doç. Dr. Murat Gültekin, gazetemiz muhabiri Samed Aydın SUN’a Alzheimer hastalığı hakkında bilinmeyen konular ve doğru bilinen yanlışlar hakkında bilgiler verdi.  Doç. Dr. Murat Gültekin, Alzheimer hastalığının bir demans çeşidi olduğunu ifade ederek, “Demansın en sık (%65) sebebidir. Derneğimizin öncelikli amacı; Alzheimer hastalığının  toplumda bilinirliğini artırmaktır. Sağlıklı bir insanın beyninde yaklaşık 86 milyar – 100 milyar arasında nöron bulunmaktadır. Her bir nöronun yaklaşık 10 bin bağlantısı vardır. Belli bir yaştan sonra doğal süreç gereği, yaşa bağlı olarak  bu nöronlarda azalma olmaktadır. Genellikle en sık karıştırılan durum yaşlılığın getirdiği unutkanlık oluyor. Yaşlılığın getirdiği unutkanlık ile Alzheimer hastalığının getirdiği unutkanlık aslında birbirinden çok farklı şeyler. Alzheimer hastalığındaki nöron azalması yaşlılıktan yaklaşık 3 daha hızlı seyirlidir. Alzheimer hastalığı klasik olarak beynin bazı spesifik bölgelerinde başlar ve buradan diğer beyin bölgelerine yayılım gösterir. En sık görülen formunda beynin iç-alt kısmında (temporal lob) hastalık başlar ve zamanla diğer bölgelere yayılır. Bu bölgenin görevi yakın geçmiş hafıza ile ilgili olduğundan, Alzheimer hastalığında en sık görülen semptom da yakın bellek-hafıza kusuru olmaktadır. Hasta yakınları, babasının askerlik anılarını anlattığını ancak, dün ne yaptığını hatırlamadığını söyler. Bu şaşıracak bir durum değildir” değerlendirmesinde bulundu.

‘EN SIK 65 YAŞ ARALIĞINDA GÖRÜLÜR’

Alzheimer hatalığının görülme sıklığından da bahseden Gültekin, “ Sıklıkla 65 yaş civarında başlar. 65 yaş civarında görülme oranı yüzde 5-7 arasındadır. Ama 40 yaşında da başlayan Alzheimer hastalarımız da var. Bunlar genellikle genetik yakınlıktan kaynaklanıyor. Genç yaşta olduğu zaman genellikle genetik faktörler etkili oluyor. Günümüzde bilim insanları Alzheimer’ın kesin sebebini bilemiyor. Kesin sebebi bilinmediği için küratif tedavi ile ilgili çare henüz yok. Alzheimer tek bir hastalık değil, kendi içinde de tipleri vardır” şeklinde konuştu.

‘İYİ EĞİTİM ALMAMIŞ KİŞİLERDE RİSK ARTAR’

Alzheimer riskini artıran unsurlara da vurgu yapan Doç. Dr. Murat Gültekin, “İyi eğitim almamış olmak Alzheimer artırır. Risk azalsın istiyorsanız en az lise eğitimi almak gerekiyor. Kadınlarda Alzheimer görülme oranı biraz daha sıktır. Depresyon Alzheimer riskini artırır. Kalp hastalığını artıran hemen her şey Alzheimer riskiniartırır. Şeker hastalığı, yüksek tansiyon, kilolu olmak (obezite), psikiyatik hastalıklar Alzheimer riskini artır. Son yıllarda hava kirliliğinin de Alzheimer riskini artırdığı belirlendi. İşitme probleminiz varsa ve bunu çözmüyorsanız Alzheimer riskiniz artıyor” ifadelerine yer verdi.

‘GENETİK FAKTÖR VAR’

Hastalıkta genetik faktörünün de unutulmaması gerektiğine dikkat çeken Doç. Dr. Gültekin, “Bir kişin anne veya babası Alzheimer teşhisi aldıysa (80 yaşından önce) ise ve bu kişi 65 yaşına geldiğinde Alzheimerriski yaklaşık 2 katına çıkıyor. Alzheimer hastalığında teşhis koyduktan sonra ilaç tedavisine başlamak zorundayız. İlaç kullanan hasta ile kullanmayan hasta farklı seyirde gidiyor. İlaç kullanmayan hasta de hızlı ilerliyor. Alzheimer’ın 3 evresi var. Ağır evre, bakıma muhtaç yatalak hastalar, orta evre kısmen bağımsız kendi işini yapabilenler, hafif evre de ise kendi bağımsız çoğu şeyi yapabiliyor. Dernek şubemizde hasta yakınlarına, bakım verenlere ve erken evre hastalara eğitim veriyoruz. Hastanın yakını kimse bu hastanın teşhisi budur diyoruz. Onlara eğitici kitaplar veriyoruz. Derneğimizle ilgili broşürler verip, Çarşamba günleri derneğimizde ki toplantılara davet ediyoruz. Alzheimer hastası yakını olmak gerçekten ekstra bir yük. Her yıl bu ağaçtan birkaç yaprak daha düşeceğini hasta yakınlarına söylüyoruz” değerlendirmesinde bulundu.

‘TAKİP GEREKTİRİYOR’

Hastalığının belirli evreleri olduğunu ve takip gerektirdiğini de sözlerine ekleyen Murta Gültekin, “Ağır evre Alzheimer hastası hiçbir şeyi kendi başına yapamıyor. Hastanın mutlaka bakıma ihtiyacı oluyor. Hastanın yakınına bu hastalık teşhisini söylediğimiz zaman farklı reaksiyonlar gösteriyorlar. Sürecin takip edilmesi lazım, Alzheimer hastasıkişi üretken mi hala çalışıyor mu, mali sorumluluğu var mı mesleğine göre imza yetkisi var mı yok mu ona bakmak lazım. Neyi tek başına yapamıyor ona dikkat etmemiz lazım. Çünkü bu hastalığı ortadan kaldıran bir ilaç maalesef henüz yok. Bizim verdiğimiz ilaçlar hastalığı yavaşlatan ilaçlar. Bazı hastalarımız depresyona giriyor. Eskisi gibi rahat konuşamıyor. Yakınlarını çocuklarını tanımakta zorluk çekiyor” dedi.

‘OLUMSUZ TABLOLAR OLABİLİYOR’

Yaşanan olumsuz tablolara da değinen Gültekin, “Hasta yakınları bazı olumsuz tabloları bize anlatıyor. Bir hastamız, kendi evine misafir davet ettiği çocukları, gelinleri, damatları ve torunlarını görüyor. Eve geldikten sonra hasta ortamdan sıkılıyor ve artık eve gitmeyecek misin ne zaman gideceksiniz diyor. Çocukları geldi bize üzülerek anlattılar. Hasta yakını olarak karşınızda artık eskisi gibi sağlıklı bir birey olmadığını bilmek gerekiyor. Artık hastaların davranışlarını, sözlerini tolere edeceksiniz. Adli mercilere intikal eden olaylar da var. Bizim derneğimizin en büyük görevi bu hastalığı vatandaşlara tanıtmak. Tedavi dışı problemleri derneğimize gelip, bizimle konuşabilir. Psikologlarımızdan da destek alabilir. Bize yardımcı olan gönüllülerimiz de var. Daha önce hastalıkla mücadele eden yakınlarını kaybedip bize gönüllü olarak destek olan hasta yakınlarımız var” diye konuştu.

Alzheimer hastalığında ileri evredeki hastaların hareket kabiliyeti azaldığını da sözlerine ekleyen Doç. Dr. Murat Gültekin,  “Düşmeye yakındırlar, idrar tutamazlar. Yürümekte zorlanırlar. Hastaların çoğunu biz enfeksiyondan kaybediyoruz” diyerek sözlerini tamamladı.

TAD DERNEĞİ HAKKINDA

Türkiye Alzheimer Derneği (TAD), hasta yakınları ve Alzheimer hastalığı konusunda uzman hekimler tarafından 1997 yılında kurulmuş bir sivil toplum örgütüdür ve Türkiye genelinde 13 şubesiyle hizmet vermektedir. İkisinin İstanbul’da yer aldığı şubeler ile Ankara, İzmir, Mersin, Eskişehir, Denizli, Samsun, Kayseri, Bursa, Konya ve Antalya’da toplam 1500 üyeyle faaliyet göstermektedir. Kayseri Şubemiz 2011 yılında kurulmuş ve Dernek faaliyet binasına ise 2018 yılında kavuşmuştur. Derneğimizin amaçları arasında; hastalık bilincinin geliştirilmesi, hastalığın toplumda tanınmasının sağlanması, hastaların ve yakınlarının desteklenmesi, kendi kendilerine yardım için zemin hazırlanması, daha iyi bilgilenme ve bakım sağlanması, bu konudaki bilimsel çalışmaların arttırılması ve desteklenmesi yer almaktadır. Alzheimer hastalığı beyin fonksiyonların geri dönüşümsüz kaybıyla giden ve Türkiye’de 65 yaş üstü toplumun ise yaklaşık % 5’ini kapsayan en sık görülen nörodejeneratif hastalıktır. Ülkemizdeki 2019 yılı istatistik verilerine göre 65 yaş üstü nüfus, toplam nüfusun % 9,1’ini oluşturmaktadır. 65 yaş üstü nüfus 2040 yılında % 16,3’e çıkacaktır. 2080 yılında ise % 25,6’ya yükselecek. Alzheimer hastalığı için en önemli risk faktörü ilerleyen yaş olduğuna göre, bu veriler önümüzdeki yıllarda Türkiye’de daha fazla sayıda Alzheimer hastası olacağını göstermektedir. Bugün her üç yaşlıdan biri maalesef Alzheimer hastalığı nedeniyle hayatını kaybetmektedir. Alzheimer hastalığı gibi kesin tedavi olanakları olmayan, toplumun önemli bir kesimini etkileyen, hastayla birlikte tüm bir ailenin de yaşamını somut olarak değiştiren ve uzun yıllar süren bir hastalıkta toplumsal destek çok önemlidir. Aktif yaşayan ve üreten bir yetişkinin geçmişte edindiği becerileri birer birer yitirmesi ve tamamen bakıma muhtaç hale gelmesi, bu konuyu sıradan bir sağlık sorunu olmaktan çıkarmaktadır. Aileler için tedavi yöntemleri aranması gereken bir hastalık olmasının ötesinde Alzheimer hastalığı, yeni bir yaşam biçimi anlamına da gelmektedir. Derneğin önemli amaçlarından biri bu hastalığın bilinirliğini sağlamaktır. Toplumdaki sıklığı giderek artacak olan Alzheimer hastalığı için bilgilendirme ve farkındalık çalışmaları her kesimi kapsayacak şekilde genişletilmelidir. Bundan önemlisi demansa veya Alzheimer hastalığına sebep olan risk faktörlerinden sakınmak ve risk faktörlerini düzeltmek sağlık hizmet politikaları içinde en önemli görevlerden biri olmalıdır. 2020 yılında Lancet dergisinde yayınlanan demansın önlenmesi makalesine göre (Gill Livingston, Dementia prevention, Lancet) 12 risk faktörü düzeltildiği takdirde demans-Alzheimer hastalığı riski %40 oranında azaltılabilir. Bu risk faktörleri şunlardır; eğitim seviyesinin düşük olması, hipertansiyon, işitme kaybı, sigara içmek, obezite, depresyon, fiziksel inaktivite, diyabet, sosyal kontaktın azalması, aşırı alkol kullanmak, kafa travması ve hava kirliliği. Bahsedilen bu riskleri düzeltmek ve kronik hastalıkları (diyabet ve hipertansiyon gibi) tedavi ile kontrol altında tutmak demans-Alzheimer riskini belirgin azaltabilir.

Faaliyet Alanlarımız

TAD, Alzheimer hastalığının toplumca tanınması, bu konudaki toplumsal bilincin geliştirilmesini sağlamak için yoğun eğitim ve bilgilendirme çalışmaları sürdürmektedir. Bu amaçla, seminerler, bilgilendirme toplantıları, sosyal ve yasal haklar toplantıları, psikolojik destek ve dayanışma toplantıları düzenlenmekte; bu faaliyetler broşür, dergi, kitap basımı ve radyo, televizyon yayınları ve online ortamlarda güçlendirilmektedir. Derneğin internet sayfasında, gerekli tüm alanlarda tanıtım amaçlı bilgiler hem yazılı hem videolarla halkımıza aktarılmakta, ayrıca sorulara e-posta yoluyla ve telefonla cevap verilmektedir. Hastaların, bakımverenlerin ve yakınlarının bir araya gelmeleri, eğitimleri, sorunlara ortak çözüm aramaları için ortak zemin oluşturma çalışmaları yürütülmekte ve bu nedenle toplantı, seminerler ve hasta yakınlarına psikolojik destek amaçlı grup toplantıları düzenlenmektedir. Derneğin faaliyet alanlarını şu ana başlıklar altında toplanabilir:

1-Eğitim Faaliyetleri: Peryodik olarak dernek şubesinde yapılmaktadır.

2-Toplumu Bilgilendirme: Halka açık eğitim seminerleri.

3-Kurumları Bilgilendirme: Yerel yönetimler, Sivil Toplum Örgütleri, okullar, Emniyet Müdürlüğü personeli, taksi şoförleri.

4-Sağlık programları: Medya aracılığı ile bilgilendirme ve farkındalığın artırılması amacıyla doktorlarımızın katıldığı televizyon ve radyoların sağlık programları.

5-Tiyatro oyunu sergilenmesi: Gönüllüler tarafından Alzheimer hastalığına dikkat çekmek amaçlı yazılan ve yine gönüllüler tarafından sahnelenen tiyatro oyunları.

6- Hasta yakınlarına bilgilendirme ve destek toplantıları: Alzheimer hastalığı ve hasta bakımı hakkında gerekli bilgilerin aktarıldığı haftada bir düzenlenen seminerler.

7- Hasta yakınlarına danışma ve psikolojik destek toplantıları: Hasta yakınlarının üzerlerindeki bu ağır yük ile baş edebilme, stratejiler geliştirmelerini sağlamak ve yardımcı olmak için psikologlarla buluşma toplantıları.

8- Yaşlı Bakım Elemanı Kursu: 3 aylık Hasta ve Yaşlı Bakım Elemanı sertifika eğitimleri.

9-Eğitime destek programı: Üniversite öğrencilerinin ‘’Toplumsal Sorumluluk’’ derslerinin stajlarını dernek bünyesinde gerçekleştirmelerine olanak sağlanmaktadır. Bu şekilde, gençlerin hem hastalığı yakından tanımaları hem de konunun toplumsal boyutunu daha iyi anlamaları hedeflenmiştir.

10- Ulusal Alzheimer Kongresi: Dernek merkezimiz tarafından her yıl düzenlenmektedir.

11- Bilimsel Araştırmalar: TAD desteği ile Türkiye’de Alzheimer hastalığı ve demans prevalansını değerlendirilen çalışmalar yapılmıştır.

12- Ev Ziyaretleri: Derneğe başvuran hasta ve hasta yakınlarına gönüllüler, eğitimli hemşireler, hastabakıcılar, sosyal hizmet uzmanı, vb. kişilerle ziyaretler düzenlenmektedir.

13- Sosyal Sorumluluk Projesi: “Kaybolan Şahıslar 24 Saat Geçmeden Aranma Yapılamaz” kuralının Alzheimer hastaları için uygulanma-ması yolunda gerekli düzenlemelerin yapılmasına önayak olunmuştur.

14- Gündüz Yaşam Evi: Bu konudaki çalışmalarımız yerel yönetimler ile birlikte topluma hizmet sunmayı amaçlamaktadır. TAD Kayseri Şubesi olarak; Alzheimer hastalığının toplumda tanınması, bu konudaki toplumsal bilincin geliştirilmesini sağlamak için bilgilendirme çalışmalarına devam etmekteyiz. Çarşamba günleri saat 12.00-13.00 saatleri arasında dernek binamızda konusunda uzman konuşmacılarımız bilgilendirme toplantıları yapmaktadır. TAD Kayseri Şubesi web sitesi:

https://www.alzheimerdernegi.org.tr/subelerimiz/kayseri-subesi-etkinlikleri

Haber-Röprtaj: Samed Aydın SUN


BAŞKAN MUSTAFA İLMEK’TEN GÖNÜL İFTARI BULUŞMASI

CHP'LİLER YENİ UFUKLAR VE ADANALILAR DERNEĞİ’Nİ ZİYARET ETTİ

BAŞKAN UZUNLUOĞLU, BELEDİYE PERSONELİ İLE İFTAR YAPTI

CUMHUR İTTİFAKI MHP'NİN İFTAR YEMEĞİNDE BULUŞTU

TÜRKMEN: GENÇLERİMİZE DE DEVA OLACAĞIZ

ALİ BABACAN: EL KESESİNDEN EMEKLİLERE SÜRPRİZ YAPIYORLAR

CHP’DE SEÇİM SÜRECİ MASAYA YATIRILDI

ENGELLİLERİN ARAÇLARI BELEDİYENİN MAKİNE PARKINDA TAMİR EDİLECEK

İŞ İNSANI NEJDET PALA’DAN MHP’YE BÜYÜK JEST

MHP LİDERİ DEVLET BAHÇELİ İFTAR YEMEĞİ VERDİ