Türkiye'nin Faiz-Döviz-Rant sarmalı içindeki ekonomik tablosunun şu günlerde Protesto-İcra-İflas gibi bir üçlüye evrildiğini bilmem görebiliyor musunuz?
Kayseri'de 'protesto' patlaması!
Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi, 2024 yılı Mart ayı verilerini açıkladı. Risk Merkezi'nin verilerine göre, protesto senetlerinde büyük artış yaşandı.
TASARRUF VE VERİMLİLİK PAKETİ
Kamuda Tasarruf ve Verimlilik Paketi açıklandı.
Satır başlarına bir bakalım isterseniz.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek dedi ki:
- “Tedbirler bütün kamuyu kapsayacak şekilde uygulanacaktır”
- “Yeni araç satın almayı ve kiralamayı 3 yıl süreyle durduruyoruz”
- “Yeni bina alımı ve yapımını 3 yıl süreyle durduruyoruz”
- “3 yıl boyunca emekli olanlar kadar yeni personel istihdamı sağlayacağız”
- “Kamuda yeni kurumlar kurulmasının önüne geçilecek”
- “Elektronik yazışmaya geçişi tamamlayıp, elektronik tebligat sisteminin kullanımını yaygınlaştırıyoruz”
- “Temsil ve tanıtma ödeneklerinden yüzde 25 kesinti yapılacak”
- “Tasarruf tedbirlerine aykırı durumlarda Cumhurbaşkanlığı tarafından yaptırım ve para cezası uygulayabilecek”
Zaten seçim geride kalmış.
Ocak-Şubat-Mart ayı içinde uygulanan Seçim Ekonomisi ve Sarayın harcamalarını sanırım Sağır Sultan bile duymuştur.
Alınabilecek ne varsa alınmış, harcanabilecek ne varsa harcanmış, kasa tam takır-kuru bakır, kiralanabilecek ne varsa kiralanmış ve sanırım hükümet 3 yıl sonraki bir seçimi öngörerek harcamaları sınırlama kararı alabilmiş çok şükür.
Bu açıklamalar bağlamında Garanti Ödemelere dair bir tasarrufu tedbiri duydunuz mu?
Tasarruf edelim ki, garanti ödemelere mahçup olmayalım!..
Ekonomide yaşanan sıkıntılar, firmalarının finansmana olan erişim sorunlarını da beraberinde getirdi.
Kredi maliyetlerinin artması ile birlikte kentte esnaf, tüccar ve sanayiciler, alternatif finans arayışına girdi. Esnaf, tüccar ve sanayicilerin artan finansman ihtiyacı nedeni ile çareyi çek ve senette buldukları ifade edildi. 2024 yılının ilk çeyreğinde Kayseri’de protesto senet tutarı ve karşılıksız çek tutarı toplamı devasa rakamlara ulaşmış durumda.
İCRALIKLAR…
Zaman zaman bu köşede içimiz kan ağlasa da yazıyoruz.
Türkiye’de son dönemdeki 2023 verileri ile icralıklar kapsamında her 5 kişiden birisi icralık.
Kayseri’de ondan farklı değil.
En kötü ilimizde 4 kişi icralık olmuş durumda.
Protestolu senetler ise Londra artmış durumda.
Yani acayip bir artık söz konusu normale göre.
İflaslara girmeye şu aşamada gerek yok sanırım.
TBB RİSK MERKEZİ VERİLERİ…
Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi, 2024 yılı Mart ayı verilerini açıkladı. Risk Merkezi’nin verilerine göre, Kayseri’de protesto senetlerinde büyük artış yaşanırken ilimizde protesto olan senet tutarı rakamları tamı tamına 140 milyon TL’ye dayanmış durumda.
Protesto olan senet tutarlarının senet başına kaç liraya tekabül ettiğine dair değerlendirmede ise rakamlar 2023 yılı Ocak-Mart döneminde ilimizdeki protesto senet tutarı senet başına 52 bin 214 lira olurken, 2024 yılı Ocak-Mart döneminde ise senet başına tutar 120 bin 529 lira oldu.
Bakar mısınız yüzde yüz on beşlik bir artış.
Çok ama çok ciddi rakamlar…
YÜZDELİK AZALMA, RAKAMSAL PATLAMA…
Veriler kapsamında rakamsal bazda bazı verilerin yüzdeliklerinde azalma var.
Yüzde 5’lere kadar tekabül eden bu sayılara karşın parasal bazdaki tablodaki artış rakamları ise hem korkunç, hem de ürkütücü boyutlarda.
Türkiye’de protesto senet sayısı 2024 yılının Ocak, Mart döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 3,5 azalış ile 51 bin 272 adet oldu. Kayseri’de ise aynı dönemde ise yüzde 11,4 azalış ile bin 139 adet olarak ortaya çıktı.
Türkiye’de protesto toplam senet tutarı 2024 yılının Ocak, Mart döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 156,8 artış ile 7 milyar 144 milyon 772 bin 217 lira olurken, ilimizde ise aynı dönemde ise yüzde 104,6 artış ile 137 milyon 282 bin 437 lira oldu.
Denilebilir ki “Yahu ne var bunda Kayseri zengindir, Kayserili işini bilir topu topu 4 Milyon Dolar!” ama işin boyutu gerçekten öyle mi acaba?
Kayıt dışı döndürülenlerle birlikte iflas edenler, bataktakiler, batmak üzere olanlar, resmiyete intikal edenler, etmeyenler, malı-mülkü satıp sermayeyi kediye yükleyenler ve daha neler neler.
Bu ekonomik tablonun pek çok kişiyi yerinden-yurdundan-saltanatından edeceği kesin…
KİM NE DİYOR?
Pakete dair Ekonomistlerin görüşleri mi?
Uğur Gürses@ugurses "Kamuda tasarruf ve verimlilik önlemleri başlıklar itibariyle (düşünce olarak) olumlu. Açıklamada eksik olan, bu önlemlerin sayısal büyüklüğü. Nominal büyüklük olarak tahmin açıklanabilirdi; daha da ötesi bütçe payı ya da GSYH'ya oranı tahmin olarak verilebilirdi. Kamuoyunun ölçebileceği kriter 'gözlenebilir' uygulamalar olacak..."
Ozan Bingöl @ozanbingoll "Yanlış ekonomi politikalarının sonucunda KKM diye ortaya çıkarılan ucube bir sistemin iki yılda bu ülkeye maliyeti 1 trilyon 58 milyar 285 milyon liradır. Bu paraya vazgeçilen vergiler dahil değildir! Acaba sadece iki yılda oluşan bu zararı eşantiyonla, ajandayla, baskı ciltle, daha dün çerez parası diye nitelendirdiğiniz makam araçlarında yapılacak tasarrufla telafi etmeyi planlıyorsanız çok yanılıyorsunuz. Bütçeye verilen hasar sandığınızdan ve kamuoyuna yansıttığınızdan çok daha fazla!"
oguzhan aymaz @oguzhanaymaz "Herhangi bir bütçede tasarruf açıklanıyorsa bir tahminden öte rakamsal bir hedef gözetilmelidir.Örneğin 100 milyonluk bir işte 105 milyon harcama tutarınız varsa hedef bunu 90 milyona düşürmek olmalıdır gibi. Ayrıca Temmuz'da ilave bütçe istemiyecez denmeliydi."
DAĞ FARE DOĞURDU...
Görünen o ki, bu paket ile önce belediyelere yardımlar önemli ölçüde kesintiye uğrayarak. CHP'li belediyelerin iş yapması engellenecek.
Özelleştirmenin dibine vurulacak, müflis tüccar hesabı elde avuçta ne varsa satılacak.
İşçi ve memur alımı sadece emekli miktarı kadar olacak denilerek taşoranların önü açılacak.
"Bakın biz tasarruf yapıyoruz" martavalları ile ne Asgari Ücrete, ne emekliye zam verilmeyecek.
Tasarruf edileceği söylenen rakam mı?
100 milyar TL.
Peki o kadar mı?
Bütçe açığının binde üçü kadar.
Yersen...
VUR ABALININ SIRTINA…
Son Tasarruf Tedbirleri toplantısında alınan kararları sanırım takip etmişsinizdir.
Kime ve neye tasarruf.
Bu ülkenin asli unsurları olan Köylü, Çiftçi, İşçi, Memur ve Emekliye tasarruf.
Hükümet mi?
Yazayım mı?
SONUÇ MU?
Yaşar Kemal'in, "Neden hep yoksulluk üzerine yazıyorsun?" sorusuna cevabı: "Bir ülkede yoksulluk varsa onu yazmayan yazar, yazar değil insan bile olamaz." ve ölmeden önce okurlarına son bir vasiyet bırakır: "Benim kitaplarımı okuyan katil olmasın, savaş düşmanı olsun. İnsanın insanı sömürmesine karşı çıksın. Kimse kimseyi aşağılayamasın. Kimse kimseyi asimile edemesin. İnsanları asimile etmeye can atan devletlere, hükümetlere olanak verilmesin. Benim kitaplarımı okuyanlar yoksullarla birlik olsunlar, yoksulluk bütün insanlığın utancıdır. Benim kitaplarımı okuyanlar cümle kötülüklerden arınsınlar."
